تحلیل روند تحولات ساختار اجتماعی فرهنگی روستاهای پیراشهری ( مطالعه موردی: شهر سقز استان کردستان )

هدف: بررسی روند تحولات روستاهای پیرامونی شهر سقز، به منظور شناخت تغییرات ایجادشده در زمینه ساختار اجتماعی– فرهنگی روستاها از جنبه های مختلف از اهداف این پژوهش بوده است. در این پژوهش، سعی شده تا از روش های آماری با بهره گیری از نرم افزار آماری SPSS برای یافتن ارتباط بین متغیرها استفاده شود. روش: شیوه جمع آوری داده ها و اطلاعات به روش میدانی و کتابخانه ای انجام شده است. در روش میدانی با مراجعه به روستاهای نمونه به مصاحبه و تکمیل پرسش نامه ها و تصویربرداری از موارد مورد نظر و در روش کتابخانه ای نیز با مراجعه به سازمان های مربوطه، کتاب خانه و مطالعه آمارنامه ها و نقشه ها به گردآوری داده ها و اطلاعات پرداخته شده است. یافته ها: نتایج این تحقیق نشان می دهد که گسترش کالبدی شهر علاوه بر تاثیرگذاری های اقصادی، کالبدی بر روی فرهنگ و آداب و رسوم روستاهای پیرامونی، در زمینه های مختلف نوع پوشش روستاییان، گذران اوقات فراغت، مراودات اجتماعی و غیره اهالی نیز تاثیرگذار بوده است. راه کارها: تغییرات اجتماعی– فرهنگی در روستاها تابعی از شرایط عمومی در سطح ماکرو هم چون اقتصاد جهانی، سیاست های بین المللی، ملی و غیره است که میزان پذیرش این تغییرات در نقاط مختلف متفاوت و با سرعت های متغیر صورت می پذیرد؛ اما نباید این تغییرات موجب فراموشی آداب و رسوم سنتی که تحکیم کننده روابط انسانی به شمار می روند، شده و فرهنگ مصرف گرایی را در جامعه روستایی پررنگ کند، تا هنجارها و ارزش هایی که در جوامع روستایی وجود دارند، دست خوش تلاطم و از بین رفتن فرآیند شهر گرا شدن روستاها نشوند. از این رو، تعیین یک الگوی مناسب با رویکرد برنامه ریزی از بالا و اجرا از پایین به منظور مقابله با بخش منفی تغییرات، منطقی به نظر می رسد که برای روستاهای واقع در پیرامون شهرهای میانه اندام، براساس مدل حومه (که از مدل های کارکردی روابط شهر و روستا است) برنامه یک پارچه توسعه با عنوان طرح جامع توسعه روستا شهری به جای طرح های جامع و تفصیلی شهری و هادی روستایی پیشنهاد شود تا ضمن کاهش خلاهای قانونی برای فضاهای حد فاصل دو سکونتگاه در راستای مدیریت یک پارچه بخش، عمده ای از مشکلات را به صورت ناحیه ای حل کند. در این طرح با توجه به ناحیه جفرافیایی، شرایط محیطی، اجتماعی– فرهنگی و اقتصادی و تاکید بر تقویت هویت فرهنگی و داشته های فرهنگ ملی، قومی و محلی، شرح خدمات متفاوت تعریف می شود. اصالت و ارزش: بررسی روند تحولات روستاهای پیرامونی شهر سقز پس از پیروزی انقلاب اسلامی، به منظور ارایه راه کارهای پیشنهادی بهینه جهت آشنایی با تغییرات و تحولات اجتماعی در روستاها از جنبه های نو و جدید تحقیق حاضر به شمار می رود.

کلیدواژه ها:

توسعه روستایی ، ساختار اجتماعی فرهنگی ، تحولات اجتماعی فرهنگی ، شهر سقز