مدلسازی فرسایش و رسوب در مسیر آبراهههای طبیعی با استفاده از نرمافزار Mike3 مطالعه موردی رودخانه بستانک

در این پژوهش با استفاده از مدل MIKE3 به تخمین مقدار بار رسوبی و شبیهسازی فرسایش و انتقال رسوب وارده به بازه مطالعاتی رودخانه بستانک واقع در استان فارس پرداخته شده است. رودخانه بستانک بدلیل شیب بسیار کم، احداث سازه های طولی و عرضی، سرعت کم جریان، دخالت های انسانی و فرسایش، تغییرات عمده ای را در طول زمان تجربه نموده است. نتایج نشان می دهد که این رودخانه در اواسط ناپایدار شده که می تواند ناشی از کم شدن شیب رودخانه، ریزتر شدن مواد بستر و کم شدن ظرفیت حمل رسوب رودخانه باشد. تغییرات مرفولوژیک رودخانه بستانک در طول زمان باعث ایجاد تغییر در مسیر رودخانه، فرسایش کناره و تخریب اراضی کشاورزی شده است. نتایج حاصل از این مطالعه نشان می دهد که عوامل فرسایش پذیر در منطقه نقش محسوس تری را نسبت به سایر عوامل در فرایند تغییرات مرفولوژیکی رودخانه بستانک ناشی از فرآیند فرسایش و رسوب را ایفا می کند. همچنین مقدار کل رسوبات وارده به بازه مطالعاتی با در نظر گرفتن رسوبات معلق و رسوبات بستر برابر175/231 است، که این مقدار معادل 84379 year/tonsرسوب می باشد. با در نظر گرفتن وزن مخصوص 1/2tons/ day3 2/1 حجم این مقدار رسوب برابر 70316 مترمکعب می شود. با توجه به نتایج شبیه سازی مدل رسوب با استفاده از نرم افزار MIKE3 مقدار رسوب روزانه ورودی به بازه مطالعاتی با توجه به نمودار ظرفیت رسوب روزانه- زمان معادل 293/15tons dayاین مقدار رسوب برابر رسوب سالیانه 107000tons yearمی باشد که حجم آن با در نظر گرفتن وزن مخصوص 1/2ton m3 برابر 89167 مترمکعب می شود. با توجه به نتایج مذکور مدل سه بعدی MIKE نتایج انتقال بار رسوب را بادقت مناسبی تخمین زده است و میتواند به عنوان گزینه مناسبی در پیشبینی و شبیهسازی عددی انتقال رسوبات و شبیهسازی فرسایش ورسوب در رودخانه مورد استفاده قرار گیرد.

کلیدواژه ها:

فرآیند فرسایش و رسوب ، تغیرات مورفولوژیک رودخانه ، آبراهههای طبیعی ، مدل عددی ، بستانک