مقایسه تطبیقی روابط فضایی مسکن معاصر و مسکن سنتی نمونه موردی شهر شیراز

از گذشته های بسیار دور خانه برای انسان چیزی بیش از سرپناه بوده و جنبه های معنوی، در همه مراحل ساخت خانه تا استقرار و استفاده از آن مورد توجه بوده است. اما در عصر کنونی غفلت از نیازهای کیفی و روانی استفاده کنندگان و توجه مفرد به صرفه اقتصادی در امر خانه سازی، باعث کمرنگ شدن نقش خانه در هویت بخشی به انسان شده است. این امر به حدی پیش رفته است که یکی از موضوعهای بی اهمیت در بیشتر برنامه ها و طرحهای مرتبط با مسکن، مباحث کیفی و بویژه تاثیر ارزشهای فرهنگی در ساخت و بهره برداری از آن است که منجر به بی هویتی معماری می شود. خانه در ایران امروزی مفهومی فراموش شده است و در حد پلانهای صرفا عملکردی تنزل یافته است. اوج هنر و خلاقیت معمار معاصر به طراحی پلانی با زیبایی ظاهری و تزیینات بیهوده و استفاده از نمایی تجملاتی و پر زرق و برق محدود می شود. برای چیره شدن بر این بی هویتی باید چاره ای اندیشید. در این راستا، ارتباط زندگی با چند عنصر برجسته موجود در خانه ایرانی ، مانند طبیعت، زندگی جمعی، انعطاف پذیری فضاها، همسایه، میهمان، زیبایی و احساس تعلق از نکاتی است که در این زمینه مورد بحث قرار میگیرد. از نظر نویسندگان این پژوهش بهره گیری از تجربه های ارزنده نیاکان در امر خانه سازی های باهویت - که امروز خانه ایرانی اش میخوانیم - میتواند در کاهش این ضایعه کمک کند. پژوهش پیش رو بررسی الگوی سنتی معماری مسکونی ایران ، ویژگیها و شاخصه های این معماری اصیل و مقایسه آن با ویژگیهای معماری معاصر است. پژوهش حاضر خانه های زینت الملک و جلالیان بعنوان دو نمونه خانه ی سنتی اعیانی و غیر اعیانی و همچنین آپارتمان شماره دو و یک پلان تیپ بعنوان دو نمونه مسکن اعیانی و معمولی معاصر، از لحاظ فضاها، سلسله مراتب و عوامل طبیعی مورد تحلیل و مقایسه قرار داده و به این نتیجه می رسد که تنوع فضایی در خانه های معاصر کمتر شده و رو به فضاهای چند عملکردی آورده شده و استفاده از عوامل طبیعی در سایه عوامل اقتصادی مغفول مانده اند.

کلیدواژه ها:

خانه ، سنت ، معاصر ، زندگی ، هویت ، فضا