نقش عرفان در طراحی مساجد ایرانی

عرفان متعلق به ذات و ماهیت تمام ادیان است دین ابزاری موثرتر و شارحی برتر از هنر مخصوصا معماری مساجد و معابد برای معرفی و حضور خود نداشته است. همچنان که معماری نیز حامی ای بهتر از دین اسلام نیافته است. هنر در ساحت عرفان، نوعی سیر و سلوک است که در طی آن هنرمند با الهامی آسمانی و معنوی به کشف شهود می رسد. در حقیقت هنر و معماری اسلامی پرتو بازتابی از وحی الهی در جهان خاکی است که لطایف و ظرایف آن، اهل معرفت را به مکاشفه و شهود می رساند. بناهای سنتی در معماری اسلامی_ ایرانی مصادیقی از عالم قدس و مظاهری از سنت الهی به شمار می رود که فنون و ظرافت های به کار رفته در آن با اصول روحانی و معنوی مرتبط است، در واقع یکی از عوالم بالا عالم ملکوت است و مکانی است که تمامی صور سنتی در معماری و هنر سعی در انعکاس آنجا دارند.در این مقاله به روش اسنادی و مشاهده مستقیم ابتدا در مورد عرفان و جایگاه تفکری این مقوله در اسلام بحث می شود و سپس مساجد مورد مطالعه قرار گرفته و در نهایت اهمیت و تاثیر هنر معنوی و نقش عرفان در معماری مساجد ایران مورد بررسی قرار میگیرد و نقش آن را در هدایت و جهت دهی به هنر اسلامی و هنرمندان بسوی مقصد الهی شان بیان می شود.

کلیدواژه ها:

عرفان اسلامی ، معماری اسلامی ، مسجد ، گنبد