فراتحلیلی از پژوهشهای نگرش محیطزیستی در ایران

بسیاری بر این باورند که ریشه بسیاری از مشکلات محیط زیستی، رفتار نامناسب انسان است که معمولا از نگرش آن ها سرچشمه میگیرد. بحثهای گوناگونی درباره نگرش محیط زیستی وجود دارد و تحلیلهای گوناگونی به شکل موردی در سراسر دنیا و ایران انجام شده که نشاندهنده اهمیت آن در مطالعات جامعه است. در این پژوهش، فراتحلیلی از مطالعاتی ارایه شده که مفهوم نگرش محیط زیستی در ایران را بررسی کردهاند. این پژوهش به شکل توصیفی-تحلیلی و کیفی و از نوع بنیادی است که دادههای 62 تحقیق را بررسی کرده است. یافتهها نشان میدهد بیشتر پژوهشها به شکل مقاله منتشر شده، در سطح شهری، با روش پژوهشی پیمایشی و با گروه هدف دانشآموزان و دانشجویان انجام شده است. مجموعه ای از عوامل گوناگون به عنوان عامل موثر در نگرش در این پژوهشها مطرح شدهاند مانند زمینهای، فرهنگی، آموزش، مشارکت، رفاه اجتماعی و هنجارهای اخلاقی. گروهی نیز به بررسی نقش خانواده و مدرسه و سهم عوامل روانی مانند نگرانیهای محیط زیستی در نگرش محیط زیستی پرداخته اند. به طور کلی، گرایش غیرلازم به تحقیقات کمی، استفادهی نامناسب از فرضیه در برخی پژوهشها، تمرکز مطالعات بر گروه های دانشجویی، آموزگاران و استادان و کمتوجهی به کودکان، روستاییان، گردشگران و محیط بانان، نادیده گرفتن ابعاد مختلف نگرش و نبود چارچوب تیوریک منسجم از جمله نقایص روششناختی و محتوایی این پژوهش هاست. پیشنهاد میشود پژوهشهای آتی ضمن پوشش دادن کمبودهای یادشده، به بررسی ابعاد مختلف نگرش محیط زیستی در بین گروههای مختلف جامعه بپردازند.

کلیدواژه ها:

فراتحلیل ، نگرش محیط زیستی ، رفتار محیط زیستی