خواطر رحمانی و خواطر شیطانی از دیدگاه ملاصدرا

از نظر ملاصدرا، خاطر به مثابه پیام، دارای سه جزء اصلی است: (1 (فرستنده پیام، (2 (محتوای پیام، (3 (گیرنده پیام. خاطر رحمانی پیامی است که از جانب فرشته فرستاده میشود و الهام نام دارد و ویژگی آن سوق دهندگی انسان به سوی خیر یعنی به فعلیت رساندن قوا براساس حکم عقل و به طور متعادل است. خاطر شیطانی پیامی است که از جانب شیطانفرستاده میشود، وسوسه نام دارد و انسان را به سوی شر سوق میدهد؛ به این معنی که باعث میشود وی به برخی قوای خود بیشتر بپردازد و آنها را به صورت نامتعادل به فعلیت برساند. انسان با جنبه عالی خود که همان مرتبه عقل اوست با ملایکه ارتباط برقرار کرده، خواطررحمانی دریافت میکند و با جنبه سافل خود که همان مرتبه وهم اوست با شیاطین ارتباط برقرار کرده و خواطر شیطانی دریافت مینماید. عوامل دریافت خواطر دو دستهاند: (1 (عواملالهی: عامل الهی دریافت خاطر رحمانی توفیق و عامل الهی دریافت خاطر شیطانی خذلان نامدارد؛ (2 (عوامل انسانی: مقصود رفتارها و اعمالی است که اگر نیکو بوده و براساس عقل باشد انسان را مستعد پذیرش خواطر رحمانی میکند واگر ناپسند بوده و براساس شهوت و وهمباشد نفس انسانی را آماده پذیرش خواطر شیطانی مینماید.

کلیدواژه ها:

ملاصدرا ، خواطر رحمانی ، خواطر شیطانی ، توفیق ، خذلان ، اصالت وجود ، تشکیک وجود ربطی ، وجود مطلق ، وجوب وجود