تحلیل رافعیت یا عدم رافعیت تحریک در مسوولیت مدنی با نگاهی به الگوی اعتصابات

در حقوق کیفری ایران تحریک به عنوان یکی از معاذیر معافیت از کیفر، تعویق، تخفیف و جایگزینی مجازات محسوب میشود؛ اما هیچگاه در حقوق مسیولیت مدنی از آن به عنوان یکی از علل موجهه، رافع مسیولیت یا کاهندهی آن یاد نشده است. با این وجود در شرایط اعتصاب در بسیاری از موارد، اعتصاب کنندگان با استناد به عذر تحریک مسیولیت مدنی را متوجه خود نمیدانند. گاهی در اثر تحریکات شدید، وضعیتی در فرد پدید میآید که قدرت کنترل اعمال و رفتارش را به صورت مطلق و نسبی از دست میدهد و آن قدر ارادهی آزاد و قوهی تشخیص فرد تحت تاثیر قرار میگیرد که تقصیر فرد با تقصیر تحریککننده جمع میگردد و اجتماع اسباب به وقوع میپیوندد. در این شرایط تحریک سلب کننده ی قدرت تعقل و تشخیص که در حکم اکراه و اجبار به حساب میآید و تحریک ایجادکننده ی رفتار زیانبار مورد حمایت جامعه، در انطباق با سبب اقوی از مباشر یا معیار مفهوم اجتماعی تقصیر و یا اینکه به حکم ماده 535 قانون مجازات اسلامی عرفا سبب مقدم در تاثیر تشخیص داده میشود و عامل محرک مسوول خسارات ناشی از اعتصاب به حساب میآید و یا اینکه بخشی از مسیولیت بر عهدهی وی قرار میگیرد.

کلیدواژه ها:

عذر تحریک ، قدرت تعقل ، رفتار تحریکآمیز ، اعتصاب ، اکراه