نقد و بررسی داستان (بند) دولتآبادی (بر پایهی شاخصه های مکتب ریالیسم)

ریالیسم جنبش ادبی است که در اواخر نیمه اول قرن نوزدهم آغاز شد و هنوز هم قدر و اعتبار ویژهای در ادبیات امروز جهان و رمان نویسی جدید دارد. این مکتب ادبی که در برابر رمانتیسم شکل گرفت با تکیه بر دنیای واقع و عینیت گرایی، رکن های اصلی نظام فکری رمانتیکها را در هم نوردید. بالزاک را میتوان پیشوای مسلم ریالیسم دانست که با انتشار مجموعه آثار خود با عنوان کمدی انسانیتاثیر ژرفی بر عالم ادب گذاشت.او برخلاف رمانتیکها به جای تکیه بر تخیل، دنیای ذهنی و فردگرایی، اجتماع روزگار خود را به همهی ویژگیهایش به صورت واقعی وعینی بدون دخالت دیدگاههای شخصی خود به نمایش گذاشت. یکی از پیروان این مکتب ادبی در ایران، محمود دولت از مجموعه داستان ادبار و آینه بر اساس اصول و معیارهای مکتب ریالیسم به ویژه بند آبادی است. در این پژوهش، داستان کوتاه با تاکید بر سه عنصر موضوع، توصیف و شخصیتپردازی تحلیل و بررسی شده است. یافتههای پژوهش نشان میدهد دولتآبادی در این اثر با نمایش برشی خاص و واقعی از زندگی اجتماعی و افراد آن و رابطه ی دو سویه ی بین آنها، داستانی ریال آفریده است.نویسنده در این اثر به دنبال رابطهی درونی بین پدیده هاست و ریشهی رفتارهای شخصیتهای داستانی را در شرایط اجتماعی، اقتصادی آن روزگار میجوید. در این اثر مطابق با اصول ریالیسم، توصیفها، گفت و گوها و کنشهای شخصیتها در خدمت شخصیتپردازی، پرورش قهرمان داستان و فضاسازی اثر میباشد و چندان عناصر زایدی در داستان مشاهده نمیشود.

کلیدواژه ها:

ادبار و آینه ، بند توصیف ریالیسم ، شخصیت پردازی ، محمود دولت آبادی ، موضوع