سفرهای آفاقی اهل تصوف

سفرهای آفاقی یکی از آداب مهم اهل تصوف است که دو کارکرد عمده دارد: نقشآشکارکنندگی حالات و عیوب نفس و نقش تربیتی آن به ویژه برای مریدان. مشایختصوف در انتخاب سفر یا حضر اختلاف نظر دارند و به چهار گروه تقسیم می شوند:برخی تا آخر عمر در سفرند، گروهی همواره مقیمند، عده ای در ابتدای عمر سفرمی کرده و در انتهای عمر مقیم گشته اند و گروهی در آغاز مقیم و در آخر سفر رابرگزیده اند. مسافر وظایفی دارد که مهمترین آنها عبارتند از: پیگیری حالات نفس درسفر، دانستن علومی خاص و تشخیص بهترین زمان برای سفر. انگیزه مسافر یا دنیویاست مانند فرار از قحطی و گرانی و طلب رفاه و مال یا اخروی است مانند حفظ دین،اختیار خمول و قطع علایق دنیوی، کسب علم، مرابطه و مجاهده، زیارت، حج و سنجشتوکل. از دیگر مطالبی که به تفصیل در این مقاله بررسی شده عبارتند از: آداب سفر ازآغاز تا برگشت از سفر که از امهات متون تصوف استخراج گردیده؛ سکونتگاه های موقتمسافران شامل کوه، مسجد، دویره، خرابات، لنگر و خانقاه؛ آداب و حقوق مسافران ومقیمان میزبان در حق یکدیگر. کتاب های اللمع، قوت القلوب، رساله قشیری، کشفالمحجوب هجویری، احیاءعلوم الدین غزالی، عوارف المعارف سهروردی، الانسان الکاملعزیزالدین نسفی، مصباح الهدایه عزالدین محمود کاشانی منابع اصلی این پژوهشبوده اند.

کلیدواژه ها:

سفر آفاقی ، تصوف ، انگیزه سفر ، اقامتگاه مسافر ، آداب سفر