نقش تزیینات در شاخص سازی معماری سنتی و اسلامی (نمونه موردی: گنبد آرامگاه شیخ صفی الدین اردبیلی)

فضای منقوش رنگین از مهم ترین و مشهورترین شاخصه های معماری ماست. نقش دستمایه طراح برای ارتقاء طبیعت مواد و فضاهاست. با نقش گویی او مهری از عالم بالا را بر ماده می زند و روحی دیگر در آن می دمد. اما هنگامی که رنگ وارد میدان این کارزار می شود آغاز حذف صورت ظاهری ماده برای دستیابی به کیفیت مطلوب است. به کمک رنگ صورت ظاهری ماده پنهان می شود . نقش و رنگ به مدد یکدیگر فضایی را پدید می آورند که در چشم انسان همانند رویاست ، فضایی که انسان در آسمان ها آن را جستجو می کند. از شاخصه های خاص معماری اسلامی این بود که با حضور در ایران به بیشتر مواردی را که در ساختمان جنبه عملکردی داشت جنبه زیبایی شناسانه و تزیینی نیز بخشید ، به نحوی که این تزیینات هم جنبه عملکردی خویش را حفظ کردند و هم جنبه زیباشناسانه پیدا کردند و در پس خود مفاهیمی را در بر داشتند . با بررسی این مفاهیم می توان به مضمون هایی بسیار زیبا رسید که همگی برگرفته از آیات و احادیث می باشند و به گونه ای بسیار زیبا در معماری بناهای دوره اسلامی جای گرفته اند. مقبره شیخ صفی الدین برجی استوانه ای شکل است که گنبدی کوتاهی در بالای آن قرار دارد و در بناهای دوره صفویه از اهمیت بالایی برخوردار می باشد، در این مقاله به چگونگی شکل گیری تزیینات و بررسی نقوش گنبد و تاثیر متقابل آن بر شاخص سازی این بنا در معماری سنتی و اسلامی می پردازیم.

کلیدواژه ها:

تزیینات ، معماری اسلامی ، آرامگاه شیخ صفی الدین اردبیلی ، خط معقلی ، شاخص سازی