طراحی شهری جهت کاهش مصرف انرژی با تاکید بر فرم کالبدی شهرها، نمونه موردی شهر زاهدان (زیباشهر)

محیط زیست، به معنای هر آن جا که در آن حیات جریان دارد، و تنها جایگاه انسان در جهان سال هاست دستخشو تغییرات گسترده ای گردیده است. گرم شدن کره ی زمین، بیابان زایی، آلودگی روز افزون هوا، آب شدن یخ های قطبی، آلودگی آب و زیست بوم حیات وحش تنها بخشی از اثرات مصرف افسار گسیخته ی سوخت های فسیلی است. از سوی دیگر با افزایش مداوم شهرنشینی و به طبع آن رشد چشم گیر مصرف انرژی در شهرها، لزوم توجه بیش از پیش به مقوله ی مصرف سوخت های فسیلی و شهر را آشکار می سازد. در خصوص راهکارهای کاهش مصرف انرژی در حوزه های خرد، حول مفاهیمی چون معماری سبز و معماری پایدار، از دهه ی هفتاد میلادی مطالعات بسیاری صورت گرفته است. اما حوزه های کلان طراحی شهری مبتنی بر کاهش مصرف سوخت همچنان نیازمند مطالعات جدی و دامنه دار است. این تحقیق با پیش چشم داشتن این خلا اساسی تلاش دارد با بررسی مفاهیم و مبانی نظری موضوع، و مروری بر مطالعات انجام گرفته در این حوزه به بررسی ارتباط میان فرم طراحی کالبدی شهر و مصرف انرژی بپردازد. لذا در حیطه ی نظری، پیشینه ی طراحی شهری، فرم کالبدی شهر، طراحی شهری مبتنی بر اقلیم و مفاهیم مرتبط با حوزه ی انرژی مورد بررسی قرار گرفته است. در بخش تدقیق محدودی مورد مطالعه، شهر زاهدان (زیباشهر) با آنالیز اقلیمی محدوده، مطالعه ی جغرافیا و همچنین تاثیرات اقلیم گرم و خشک زاهدان بر معماری و بافت شهری منطقه بررسی شده و در نهایت برای تدوین سناریوی مداخله جهت کاهش مصرف انرژی در منطقه از ابزارهای پرسشنامه، مدل چشم انداز سازی اورگون و ماتریس تحلیلی SWOT استفاده شده است. با انجام این آنالیز مشخص گردید فرم کالبدی شهر می تواند به عنوان ابزاری در جهت کاهش مصرف انرژی بازتعریف و بازطراحی شود.

کلیدواژه ها:

طراحی شهری ، فرم کالبدی ، کاهش مصرف انرژی ، اقلیم ، زاهدان ، زیباشهر