بررسی و تحلیل راهبردهای مبتنی بر فرم فضایی و عملکرد شهری با هدف کارایی انرژی، با تأکید بر عناصر شهرسازی ایرانی- اسلامی

جهان نظاره گر یک روند شهرنشینی غیرقابل کنترل می باشد و به تبع آن تقاضا برای انرژی روبه افزایش می باشد. افزایش تقاضا برای انرژی و مصرف سریع منابع انرژی خودمنجر به تولید و افزایش گازهای اسیب رسان به محیط زیست و اقلیم کره زمین می گردد. این امر نیاز به درنظر گرفتن مسائل مرتبط به کارایی انرژی در برنامه ریزی شهری را بیان می نماید. یکی از مهمتریناصول در برنامه ریزی آینده شهرها در این نوشتار، تأکید و توجه ویزه بر اصول و معیارهای مبتنی بر انرژی می باشد. دستیابی به هدف کاهش مصرف انرژی در شهر نیازمند شناخت و تحلیل جامع عناصر تأثیر گذار بر آن می باشد (عناصری چون:شرایط و ویژگی های اجتماعی و اقتصادی، فرهنگ مصرف، ویژگی های جغرافیایی و اقلیمی شهر، نقش شهر، سیستم های تأمین و مصرف انرژی، سیستم های حمل و نقل شهری و ویزگی های کالبدی و عملکردی شهر). در این میان فرم فضایی و عملکرد شهر به میزان قابل توجهی امکان کاهش مصرف انرژی در شهر را فراهم می سازد. معیارهای کالبدی و عملکردی چون فرم بلوک های ساختمانی، ویزگی های توده و فضا، تناسب حجم و ارتفاع ساختمان، جهت گیری های بهینه ساختمان و شبکه دسترسی در کنار عناصر عملکردی و کاربردهای شهری از اهمیت بسزایی در زمینه کارایی انرژی و کاهش تأثیرات سو بر محیط طبیعی برخوردار است. هدف از این پژوهش علاوه بر بررسی جامع بر مولفه های تأثیر گذار بر مصرف انرژی، تحلیل راهبردهای مرتبط با فرم فضایی و عملکرد شهر در وحله اول و بررسی و ارزیابی این راهبردها با تأکید بر عناصر شهرسازی ایرانی- اسلامی می باشد. بدین منظور در گام اول پس از بررسی مطالعات نظری به طبقه بندی عناصر مبتنی بر فرم فضایی و عملکرد شهر پرداخته می شود. در گام بعدی میزان تأثیرگذاری هر یک از عناصر فرم فضایی و عملکرد شهر بر مصرف انرژی تحلیل و راهبردهای برنامه ریزی و طراحی مربوط به هر یک تدوین می گردد. در گام آخر، راهبردهای تدوین شده بر مبنای ویژگی های بومی و عناصر شهرسازی ایرانی- اسلامی پالایش و راهبردهای برنامه ریزی تدوین می گردد.

کلیدواژه ها:

کارایی انرژی ، برنامه ریزی شهری ، فرم فضایی و عملکرد شهر ، شهرسازی ایرانی- اسلامی