بررسی ساختار و عناصر باغ ایرانی

در این مقاله به تحلیل و بررسی ساختار باغ ایرانی در ابعاد مختلف پرداخته شده، که هدف از بیان این موضوع، باغ ایرانی خود مفهومی نقش بسته بر سرزمین و برآمده از فرهنگ و شکل گرفته در آداب و رسوم مردمان است، و به وسیلهارتباطی که از طریق حواس مختلف با انسان برقرار میکند، باعث شفابخشی و کاهش فشار روانی آسایش و سلامت زندگی روزمره شده است. در حقیقت میتوان گفت: راز موفقیت باغ شفابخش در کشش ذاتی انسان به سوی طبیعت، احساسحیاط و آرامش میدهد. این تحقیق با استناد از روش تحلیلی-توصیفی، بیانگر این موضوع میباشد، باغ از زمانهای قدیم بخش اساسی از زندگی ایرانیان و معماری کشور بوده و در موجودیت آتشکدههای بزرگ و تقویت نمادین آنها، سهم داشته است. سنگ نگارههای به جا مانده ازدوران هخامنشی با درختان راست قامت ، به خوبی اهمیت باغ در میان ایرانیان و نیزنظم هندسی موجود در باغهای ایرانی را نشان میدهند. از همان سدههای نخستین هجری، باغ سازی به شیوه ایرانی به فرانسوی مرزها میرود و آغاز انتظامبخشی به باغ را باید در زمان هخامنشی جستجوکرد. الگوی چهار باغ، یکی ازماندگارترین ابداعات منظرسازی در عصر هخامنشی بود که در بقیه ادیان هم به شیوههای مختلف تکرار شد و به مرور زمان گستره خود را وسیعتر میکند. باغ ایرانی پدیدهای فرهنگی، تاریخی، کالبدی در سرزمین ایران است و معمولا به صورت محدودهای محصورکه در آن گیاه، آب و ابنیه در نظام معماری مشخصی با هم تلفیق میشوند و محیطی مطلوب، ایمن وآسوده برای انسان به وجود میآورد، در دایره المعارف اسلامی درتوضیح واژه باغ آمده : محوطهای غالبا محصور، ساخته انسان با بهرهگیری از گل و گیاه و درخت و آب و بناهای ویژه که بر قواعد هندسی و باورها مبتنی است از مهمترین اهداف این تحقیق بررسی و شناخت مسیر کلی طی شده در شناخت اجزاء و عناصر معماری باغ ایرانی و عوامل تاثیرگذار بر آن میباشد. جهت دستبابی به شناخت بهتر موضوع، در پایان مقاله با ذکر نمونه موردی در زمینه باغ دولتآباد یزد پرداخته شده است.

کلیدواژه ها:

باغ ایرانی ، معماری منظر ، رویکردهای زیباشناسی ، باغ ، هنر ایرانی