مطالعه و بررسی سبک ها و آثار شاخص معماری صخرهای در شمال غرب ایران

قدمت معماری صخرهای در نقاط مختلف ایران نشانگر اهمیت و پر کاربرد بودن این گونه خاص از معماری است. با توجه به تنوع خاص معماری صخرهای در ایران، این پژوهش به بررسی و مطالعه آثار معماری صخره ای در شمالغرب ایران اختصاصداده شده است. هدف اصلی تحقیق، شناخت و بررسی سبک ها وگونه های به وجود آمده در معماری صخره ای ، عوامل موثر بر پیدایش این سبک ها و پی بردن به عملکرد ساختاری و روشن ساختن وجوه مختلف و حوادثی که بر آنها گذشته است، میباشد. اطلاعات مربوط در این نوشتار به روش اسنادی و کتابخانه ای صورت گرفته و از کتب و مقالات مرتبط و معتبر تهیهوتنظیم شده است. بر اساس نتایج به دست آمده، پدید آمدن سبک های گوناگون معماری صخره ای وتنوع آنها در این حوزه از ایران متاثر از فضای جغرافیایی، سیاسی و مذهبی حاکم بر این مناطق بوده، که بیشتردر هزاره اول قبل از میلاد شکل گرفتهاست، و در برخی آثار شاهد استمرار و تداوم آنها در ادوار بعدی نیز هستیم. هر یک از این سازه های صخره ای بازگو کنندههنر و معماری عصر و تمدن خود هستند و تجلی آن را به صورتهای متفاوت میتوان مشاهده کرد؛ برای مثال در برخی مناطق در خدمت اعتقادات مذهبی بوده است مانند معابد و گور دخمهها و در مکان و زمانی دیگر برای سکونت از آن بهره میبردهاندمانند غارها و دهکدهها و همچنین کاربردهای دفاعی و نظامی آن در قلعهها و دژها نمایان شده است، وشکلگیری این نوع معماری از جنبه آیینی در اعتقاد به تقدس کوه، جاودانگی و آیین مهر مرتبط می باشد.

کلیدواژه ها:

معماری صخرهای ، شمالغرب ایران ، روستاهای صخره ای ، مقابر صخره ای ، معابد صخره ای ، دژهای صخره ای