روان شناسی زبان

زبان مهمترین وسیله ارتباطی در جوامع انسانی است. از سوی دیگر جانوران نیز نظام های ارتباطی دارند و غالبا از راه نشانه های صوتی حرکتی، شیمیایی و ... با یکدیگر ارتباط برقرار میکنند؛ اما نظام ارتباطی انسان با نظام ارتباطی حیوانات بسیار متفاوت است؛ از این رو زبانشناسان برای زبان انسان ویژگیهایی بر شمردهاند؛ از جمله: جابجایی، ویژگی قراردادی زبان، ویژگی تمایز، ویژگی دوگانگی، خلاقیت و انتقال فرهنگی. (دیزج و محمودی،1391). درباره خاستگاه زبان افلاطون در رساله شصت صفحه ای کراتیلوس از طریق جدلی میان سقراط، هرموگنس و کراتیلوس دیدگاه های زبانشناختی خود را درباره معنای واژه ها، ریشه شناسی لغات و منشا زبان مطرح کرده است. در این گفتگو هرموگنس با نظر کراتیلوس که برای زبان خاستگاهی طبیعی قایل است، مخالفت میکند. بخش عمده رساله بر همین اصل می چرخد. کسانی که خاستگاه طبیعی زبان را باور دارند، معتقدند هر چیز نامی خاص خود را دارد. در مقابل گروه اول، عده دیگری خاستگاه زبان را قرارداد می دانند. (نجفی 1384). روانشناسی زبان ریشه در سنت زبانشناسی چامسکیایی قرار دارد و موضوعات اصلی آن دربردارنده فراگیری زبان نخست، زبان دوم، تولید گفتار و درک گفتار می شود و در واقع این واژه ترجمه Psycholinguistics است؛ اما آنچه در حوزه مطالعاتی روانشناسان قرار میگیرد در واقع Psychalogy of langueg است که در حیطه گستردهتری را دربر میگیرد در مباحثی مانند حافظه، تمرکز، پردازش محتوای تفکر، تصمیم سازی را شامل می شود. روانشناسی زبان نام شاخه علمی نسبتا جدیدی است که از محل تلاقی زبانشناسی و روانشناسی جوانه زده است. موضوع این علم مطالعه جنبههای ذهنی زبان یا به عبارت دیگر رابطه ذهن و زبان است. پیشرفت عصب روانشناسی هنوز به آنجا نرسیده است که ما را از کاربرد واژه (ذهن) بینیاز کند. روانشناسی زبان با وجود آنکه علمی نوخاسته است، به سرعت رشد کرده و مسایل متنوع زیادی را در حوزه پژوهش های خود قرار داده است. موضوع این علم مطالعه جنبه های ذهنی زبان، یا به بیان دیگر، رابطه ذهن و زبان است. پیشرفت عصب روانشناسی (نوروپسیوکولوژی) هنوزبه آنجا نرسیده است که ما را از کاربرد واژه (ذهن) بینیاز کند. هنوز راه درازی در پیش است تا ما به همه اسراری که در کاسه سرمان نهفته است پی ببریم و بتوانیم آزادانه به جای ذهن، کلمه مغز را به کار ببریم. با این همه، تصور نمیکنم در بین کسانی که با اینگونه مسایل سروکاردارند تردیدی وجود داشته باشد که بدون مغز چیزی به نام ذهن وجود ندارد. (دیزج و محمودی،1391).

کلیدواژه ها:

روان شناسی ، زبان ، روان شناسی زبان