چگونگی جایگاه مکانی مسجد در معماری شهری معاصر مورد مطالعه: مساجد منطقه یک تهران

منظور از جایگاه مکانی مسجد، چگونگی وضعیت قرارگیری مکان مسجد در ساختار شهری، از نظر رابطه مسجد با فضاهای گوناگون شهری و سایر فعالیت های جامعه، در بافت شهری از نظر موقعیت قرارگیری مسجد در وضع کالبدی شهر و از منظر سیمای شهری و آنچه از مسجد در کنار فضاهای همجوارش، قابل مشاهده است؛ می باشد. از آنجا که موقعیت مسجد در این سه حوزه شهر در دوران معاصر، نسبت به گذشته، دچار تغییراتی شده است، مطالعه و بررسی چگونگی این جایگاه در گذشته و حال، به منظور ارج نهادن هر چه بیشتر بر جایگاه این مکان مهم مذهبی و تلاش جهت تقویت نقش و تاثیرگذاری آن، دارای اهمیت می باشد. ساخت مساجد جدید، به طور دقیق بر اساس ضوابط وضع شده از سوی سازمان رسیدگی به امور مساجد، انجام نمی شود و در خصوص مساجدی که در گذشته ساخته شده اند، به ویژه در بخش ارتباط فضاهای اصلی با فضاهای مجاور، تناقضات فراوانی دیده می شود؛ روش- ابزار پژوهش حاضر، کتابخانه ای و میدانی و رویکرد آن، توصیفی تحلیلی بوده است. در این پژوهش با مطالعات نظری منابع موجود در زمینه معماری شهری از طریق روش اسنادی کتابخانه ای و بررسی چهار نمونه از مساجد منطقه یک شهرداری تهران، از طریق شیوه میدانی، تلاش شده است، پیشنهاداتی در زمینه بهبود و تقویت نقش مساجد در معماری شهری ارایه شود. بنا بر اطلاعات به دست آمده، فرضیه اصلی این پژوهش که بر تغییر و تضعیف جایگاه مکان شهری مساجد در دوران معاصر نسبت به گذشته، در معماری شهری تهران استوار است، مورد تایید قرار گرفت. با تایید این فرضیه، مهم ترین پیشنهاد به منظور تقویت نقش مکان شهری مساجد در تهران را می توان اینگونه مطرح کرد: مساجد کنونی به گونه ای کاربردی مورد مطالعه قرار گیرند و تغییرات لازم به صورت علمی و بر اساس ضوابط و مقررات تنظیم شده دقیق در زمینه ساخت مساجد در کالبد بنا اعمال شود.

کلیدواژه ها:

مسجد ، شهرتهران ، معماری شهری ، معاصریت