رویکرد درزمانی به تعبیر نظم امرکم در عبارت اوصیکما بتقوی الله و نظم امرکم

امام علی(ع) در نامه 47 نهج البلاغه به سه امر مهم، یعنی تقوای الهی ، نظم امر و اصلاح ذاتالبین وصیت فرموده است. در سده های اخیر، عبارت نظم امرکم به نظم فردی ، یعنی قرارگیری هر شیء در جایگاه خود معنی شده است. بر اساس قراین موجود در متن نامه، از جمله شرایط حساس زمانی، مخاطبان نامه، معنای لغوی و کاربردی نظم در آن عصر و دیگر تعابیر امام(ع) ، به نظر میرسد که معنای دیگری اراده شده است. در بررسی لغوی، به دست می آید که در دوره های متقدم، واژه نظم مفهوم اجتماعی داشته، به معنای پیوستگی بوده است، در حالی که برخی از لغتنامههای متاخر، علاوه بر معنای اجتماعی، معنای فردی را نیز برای آن در نظر گرفته اند. از برآیند آرای شارحان و برخی مترجمان نهج البلاغه ذیل نظم امرکم همان معنی اجتماعی وحدت و پیوستگی به دست میآید. کاربردهای نظم و امر در نهجالبلاغه و دیگر متون، پیوستگی را برای واژه نظم به عنوان معنای اصیل، و کار ، کثرت و حکومت را برای واژه امر برجستهتر می کند. نظرات برخی از معاصران درباره نظم امرکم حاکی از آن است که معنای وحدت برای نظم، نقطه مشترک آرای ایشان است، هرچند برخی از آنان، اقامه نظام حکومتی و امر خلافت را معنای دقیق این ، نظم امرکم بیانگر تاکید (ع) اصطلاح دانستهاند. در نهایت، میتوان گفت در کلام امیرالمومنین علیآن حضرت بر وحدت بوده است.

کلیدواژه ها:

نظم ، امر ، وحدت ، نظم فردی ، امام علی ، نهج البلاغه