مدل بهینه سازی کم آبیاری یکنواخت برای ارزیابی تغییر قیمت آب و سامانه آبیاری در دشت هریس

در مقاله حاضر مدل بهینه سازی درآمد خالص کشاورزی بر اساس متغیرهای تصمیم ترکیب کشت و در صد های کم آبیاری محصولات ارائه شده است. تابع هدف غیر خطی مدل با استفاده از شبکه بندی سه بعدی فضای تصمیم و جستجوی جواب در فضای تصمیم، بهینه سازی گردید. مدل برای دشت هریس و برای سد مخزنی آن اجرا شده و مقدار بهینه تابع هدف، مقادیر بهینه کم آبیاری محصولات گندم و گوجه فرنگی و ترکیب کشت در چهار سناریو تعیین گردید. چهار سناریو با ترکیب دو حالت عرضه آب یارانه ای (شرایط فعلی) و عرضه آب با قیمت واقعی (با اعمال هزینه های ساخت و بهره برداری از سد و شبکه آبیاری و زهکشی) و دو سیستم آبیاری سطحی و تحت فشار تعریف گردیده و بهینه سازی هر چهار سناریو فوق با بررسی 378 نقطه تصمیم گیری صورت گرفت. نتایج نشان داد که حذف یارانه آب باعث کاهش درآمد خالص کشاورزان شده لیکن بخشی از آن با استفاده از الگوی کشت و کم آبیاری بهینه قابل جبران است. ازطرفی تغییر سیستم آبیاری از آبیاری سطحی به آبیاری تحت فشار باعث افزایش درآمد خالص در صورت عرضه آب یارانه ای و بدون یارانه نسبت به شرایط غیربهینه به ترتیب تا 4/6 و 2/6 برابر خواهد شد. تحلیل حساسیت عوامل موثر در بهینه سازی نشان می دهد هزینه های سالانه کشت گوجه فرنگی و قیمت گوجه فرنگی، موثرترین عوامل در نتایج بهینه سازی می باشند.

کلیدواژه ها:

کم آبیاری ، HEC-RESSIM ، قیمت آب ، سامانه های آبیاری ، مدل بهینه سازی غیرخطی