زنان و فضاهای عمومی خصوصی سازی شده در شهر

با شکل گیری فرایند جهانی شدن و ارتباطات جهانی، شاهد تغییر چهره شهرها و ایجاد منظری متفاوت از پیش هستیم. تحت تاثیر این جریان به واسطه جدال میان شهرها، بر سر جذب سرمایه، صنایع، گردشگران، متخصصان و نیروهای خلاق، تصویر شهر از اهمیت زیادی برخوردار می گردد. یکی از موضوعات در این میان، تبدیل شدن فضای عمومی به عنوان کالایی برای فروش است. در این راستا، جنبش جهانی که به دنبال لیبرالیسم بازار و کمرنگ کردن نقش دولت هاست، روند خصوصی سازی بسیاری از امکانات و تسهیلات شهری، از جمله فضاهای عمومی را در بسیاری از شهرهای پیرامون جهان تسریع بخشیده است. یکی از این فضاهای عمومی خصوصی سازی شده، مراکز خرید چند منظوره یا شاپینگ مال هاست. مطالعات مختلف نشان داده که این مراکز، ‬جزیی اساسی از چشم انداز تجاری اکثر کشورهای دنیا بوده و نقش مهمی در صنعت خرده‬فروشی و توریسم پیدا نموده است. در این میان، عده ای دیدگاهی انتقادی در رابطه با شکل گیری شاپینگ مال ها ارایه می کنند و بسیاری به جذابیت این گونه فضاها برای زنان اشاره می کند. این پژوهش به دنبال این است که نخست، دیدگاه ها در رابطه با خصوصی سازی فضاهای عمومی در شهرها و پیامدهای آن؛ دوم، پاسخگویی یا عدم پاسخگویی شاپینگ مال ها در رفع نیاز زنان به فضای عمومی در شهر؛ و سوم، مسایل و مشکلات مال ها در دنیا و به طور ویژه در شهر تهران با تاکید بر نیازهای زنان را تبیین نماید.در این نوشتار با استفاده از مطالعات کتابخانه ای انبوه آثار در باب خصوصی سازی فضاهای عمومی به طور عام و شاپینگ مال ها به طور خاص، در ابتدا به بررسی و نقد این مراکز در دنیا و سپس ایران با روش توصیفی پرداخته می شود و در پایان، نتیجه گیری از موارد فوق ارایه می گردد. یافته های تحقیق نشان می دهند مال های شهر تهران از نقاط ضعف متعددی از جمله عدم مکانیابی و طراحی مناسب و نیز کمبود امکانات و جاذبه ها برای گروه های مختلف، به ویژه زنان برخوردارند. در پایان پیشنهاداتی به منظور رفع مشکلات ارایه می گردد.

کلیدواژه ها:

زنان ، فضای عمومی ، خصوصی سازی ، کالا شدن فضا ، شهر