دفاع مشروع در حقوق ایران و ترکیه

در جریان رسیدگی کیفری، دفاعیات مختلفی از طرف متهم یا وکیل او امکان طرح دارند که استناد به عوامل موجهه جرم و عوامل رافع مسیولیتکیفری از جملهی آنهاست. عوامل موجهه جرم به شرایطی عینی اطلاق می شود که به عمل مجرمانه صورتی موجه می دهند یا آن را مباح می سازندو در مقابل، عوامل رافع مسوولیت کیفری به شرایط شخصی و ذهنی در مرتکب گفته می شود. که به رغم وقوع جرم، موجب رفع مسوولیت کیفریاز فاعل آن می شوند. عواملی مانند دفاع مشروع از علل موجهه جرم یا همان عوامل مانع مسیولیت کیفری می باشند ، در حقوق ایران منظور از دفاعمشروع حق دفاعی است که به فرد داده می شود و برای آن شرایطی در نظر گرفته شده است . مطابق ماده 156 قانون جدید مجازات اسلامی، هرگاهفردی در مقام دفاع از نفس، عرض، ناموس، مال یا آزادی تن خود یا دیگری در برابر هرگونه تجاوز یا خطر فعلی یا قریب الوقوع با رعایت مراحل دفاعمرتکب رفتاری شود که طبق قانون جرم محسوب می شود، مجازات نمی شود.دفاع مشروع در ماده 25 قانون جزای ترکیه به شرح ذیل آمده است :کسی که در مقابل حمله غیر عادلانه ای دیگری که حقوق شخص یا دیگری را مورد حمله قرار داده یا تهدید کند، بنا بر ضرورت با در نظر گرفتنشرایط و اوضاع حاکم بر آن ، اگر مرتکب جرمی برای دفع آن حمله و باز گشت به حالت اول گردد طبق قانون مجازات نمی شود . کسی که برایحمایت از خود در مقابل خطر قطعی و قریب الوقوع یا حمله ای که علیه حقوق شخص یا دیگری صورت می گیرد مرتکب جرمی گردد که هیچگونهراه دیگری برای دفع خطر نداشته باشد فعل انجام شده قانونی محسوب می شود و مجازاتی در برندارد. به شرط اینکه دفاع متناسب باحمله ، همزمانو ضروری برای حفظ حیات خود و امحای خطر شدید بوده باشد.

کلیدواژه ها:

جزا ، جرم ، ایران ، ترکیه ، دفاع مشروع