سکونت گاههای سنتی ایران: تعامل بین انسان و محیط زیست از دیدگاه شهر اکولوژیک

همزمان با رشد بی رویه جمعیت به خصوص در شهرها و آگاهی از محدود بودن منابع طبیعی و تخریب و کاهش آنها و هم چنین بروز تغییراتی مانند تغییر اقلیم و بحران کمبود آب و غذا، بسیاری از طراحان و برنامه ریزان به طراحی الگوهای توسعه شهری همسو با طبیعت پرداختند. شهر اکولوژیک که نتیجه پارادایم ها و جنبشهایی مانند تکنولوژی های مناسب، توسعه اقتصادی جامعه، اکولوژی اجتماعی، جریانات سبز، توسعه پایدار و توسعه براساس سیستم مناطق زیستی (Bioregionalism) طی 40 سال اخیر است، آخرین مدل های مطرح شده در این راستا می باشد که از ده اصل اساسی پیروی می کند. این اصول بر استفاده های متنوع، فشرده، ایمن و لذت بخش در کاربری زمین، احیای محیط های زیست تخریب شده شهری، ایجاد سکونت گاههای مخلوط نژادی، پایدار و تاب آور، به ثمر رساندن عدالت اجتماعی، حمایت از کشت و کارهای محلی و باغداری شهری، بهبود وضعیت بازیافت، حفاظت از منابع طبیعی و کاهش آلاینده ها و تشویق استفاده از مواد و مصالح ساده در ساختمان سازی تاکید دارند. در این پژوهش از شاخص های موجود در ایجاد و پایداری شهر اکولوژیک در زمینه انرژی، آب، کاربری زمین و حمل و نقل برای مقایسه عملکرد سکونت گاه های سنتی ایران با این الگو استفاده شد. نتایج بررسی نشان دهنده ی مطابقت ویژگی ها و عملکرد سکونت گاه های سنتی ایران با مدل شهر اکولوژیک می باشد. در واقع باشندگان شهرها و روستاهای کهن ایران با توجه به دانش و آگاهی وقت و با در نظر گرفتن محدودیت ها و فرصت های طبیعی پیرامون خود شهرهایی اکولوژیک و پایدار ایجاد کرده بودند.

کلیدواژه ها:

شهر اکولوژیک ، سکونت گاههای سنتی ایران ، تغییراقلیم ، پایداری سکونتگاه