بررسی مفهوم حاشیه نشینی و رهیافتهای مقابله با آن در ایران

شهرها به عنوان موجودات زنده متاثر از نحوه زندگی و نیازهای ساکنان خود هستند. پدیده شهرنشینی با نرخ فزاینده خود تبعات و پیامدهای متعددی را به همراه دارد. حاشیه نشینی یکی از پیامدهای ناهمسانگرد زان شهرنشینی است گفته هدف از انجام این پژوهش بررسی مفهوم حاشیه نشینی و رهیافت های مقابله با آن در ایران، عدم موفقیت سیاست های اتخاذ شده در برخورد با این معضل و ارایه راهبردهای نوین در این زمینه بود، پژوهش حاضر در زمره تحقیقات کیسه قرار گرفته و روش جمع آوری اطلاعات در آن صورت کتابخانه ای و میدانی است که نتایج حاصل از آن گویای این مسیله است که حاشیه نشینی به سبب ایجاد زخم و گسترش آن، بر هم زدن بافت شهری، ایجاد منظر شهری نامناسب و همچنین تحمیل هزینه جهت حل مشکلات ناشی از آن تهدیدی برای پایداری و انسجام جامعه شهری تلقی می گردد و نیاز به اتخاذ تدابیری ویژه برای سامان دهی وضعیت کنونی و جلوگیری از گسترش آن در آینده دارد. حاشیه نشین آن که به دلایل اقتصادی، اجتماعی و مدیریتی توان ایجاد منطقه مسکونی مناسبی را ندارند فضاهایی ایجاد می کنند که به مرور محل تجمع معضلات شهری از جمله: جرم و بزهکاری، عدم وجود زیر ساخت های مناسب، فقر، آلودگی زیست محیطی، زاغه نشینی و ....تبدیل می گردد که تهدیدی برای ساکنین شهر تلقی می شود. این گونه برآورد می شود که پدیده حاشیه نشینی به عنوان یک بحران مدیریتی مطرح است که در صورت عدم توسعه مناطق حاشیه نشین اعمال تدریجی شهر از لحاظ اجتماعی و کالبدی را شاهد خواهیم بود. برای حل این معضل حرکت های متعددی ارایه شده است که توانمند سازی تا به امروز مناسب ترین این روش ها می باشد که در آن علاوه بر سامان دهی کالبدی توانمند سازی اقتصادی و اجتماعی حاصل می شود اما اجرای کامل یک طرح توانمند سازی نیازمند برنامه ریزی همه جانبه در سطح منطقه و کشور است تا هم از مهاجرت بیشتر ساکنین جلوگیری کرده به مناطق حاشیه نشین کنونی از سطح استانداردهای زندگی بهره مند شوند.

کلیدواژه ها:

حاشیه نشینی ، معضلات شهری ، توانمند سازی ، بحران مدیریتی