ظرفیت سنجی تهدید جریان تکفیری در حوزه جهان اسلام

مساله تکفیر از دیرباز یکی از محورهای اساسی تعارض و خشونت در ادیان و ملل مختلف بوده است. این موضوع در دوره حساس کنونی به یکی از مسایل مبتلا به جهان اسلام تبدیل شده و توجه به آن بیش از گذشته اهمیت پیدا کرده است. در این پیوند، آگاهی و درک مشتترک نخبنان جهان استلام از پتانستیل جریان تکفیری در ایجاد واگرایی و تعارض در جهان استلام، امکان تبدیل این تهدید را به فرصتی برای همکاری در مواجهه با آن فراهم می آورد. بر این اساس، هرگونه امدام جهان اسلام در مواجهه با تکفیری ها، در درجه نخست محتاج برآورد مقوله تهدید جریان تکفیری به ویژه ظرفیت سنجی آن است. از این رو، مقاله حاضر می کوشد به این مهم، از طریق شناسایی ، تحلیل یا تعیین حجم و سنجش تهدید جریان تکفیری در قالب به کارگیری الگویی در این باره دست یابد. این تحقیق، به روش کتابخانه ای به شناسایی و تحلیل تهدید جریان تکفیری پرداخته و سپس ظرفیت سنجی آن را با استفاده از روش پیمایشی در سطح تعدادی از اساتید دانشگاهی و حوزوی متخصص در موضوع، با الهام از تکنیک دلفی به سرانجام می رساند. نتایج این بررسی نشان می دهد که تهدید تکفیری ها به لحاظ عامل متعدد بوده و علاوه بر گروه های افراطی و تکفیری به عنوان عاملان مستقیم، برخی قدرت ها نظیر ایالات متحده آمریکا و رژیم صهیونیستی و برخی کشورهای منطقه را نیز در برمی گیرد. موضوع تهدید در اینجا، اگرچه در ظاهر اقدامات تروریستی و قتل عام فجیع مسلمانان شیعه و سنی و گاه دیگر اقلیت های مذهبی می باشد اما در اصل تضعیف بنیه مسلمین و ایجاد تفرقه و تشتت میان مسلمانان و نهایتا تخریب وجهه اسلام اصیل را در جهان به دنبال دارد. به لحاظ حوزه تهدید نیز اگرچه در زمان کنونی مشخصا کشورهای اسلامی نظیر عراق، سوریه، لبنان، افغانستان و پاکستان به طور مستقیم درگیر این موضوع می باشند اما جهان اسلام و بلکه جهان بشریت از پیامدهای مترتب بر خطر تکفیری ها در امان نیستند. نتایج بررسی ها در ارتباط با النوی ارایه شده و تعیین نوع وضعیت و شدت تهدید جریان تکفیری ( تهدید با شدت بالا وضعیت بحرانی، تهدید با شدت متوسط و ضعیت مخاطره انگیز و تهدید با شدت پایین وضعیت هشدار) نیز نشان داد که شدت تهدید جریان تکفیری با عدد 9 / 12 در بازه 15 - 12 قرار می گیرد و بدین ترتیب این تهدید، اگرچه در طیف حداقلی بازه مذکور مرار گرفت اما تهدیدی با شدت بالا علیه جهان اسلام و در وضعیت بحران برآورد گردید.

کلیدواژه ها:

جریان تکفیری ، سلفی گری ، جهان اسلام ، همنرایی جهان اسلام ، واگرایی جهان اسلام