عرفان و تصوف از پیوند تا جدایی

عرفان اسلامی یکی از مکتب های فکری است که در دامان اسلام به وجود آمده است . این مکتب فکری با عنوان تصوف از قرن دوم در سرزمین های اسلامی پیدا شد . تصوف در ابتدا ساده و زاهدانه بود و وجوه افتراق خاصی باعرفان نداشت ؛ جز اینکه عرفان جنبه علمی تصوف بود وتصوف جنبه عملی عرفان ؛ اما از قرن سوم، آداب و عقاید ویژه ای پیدا کرد و هر روز بر این آداب و ظواهر افزوده شد؛ تا اینکه، به تدریج ، زهد و تقوا که مقصد اصلی تصوف بود ،کم رنگ و تصوف از عرفان دو ر شد . انحطاط هرچه بیشتر تصوف با حمله مغول به ایران مهیا شد .پیامدهای سیاسی ، اجتماعی و فکری حمله مغول ، تصوف را نیز چون بسیاری دیگر از نهاد های فکری ، دچار انحطاط ، بدعت و فساد ساخت ؛ تا جایی که در این دوران ، تصوف ،به کلی راه خود را از عرفان جدا ساخت و به بیراهه افتاد و میان این دو ، تصوف و عرفان ، عموم خصوص من وجه برقرار شد ؛ اما منتقدان عموما، این دو را یکی می پندارند و انحرافات تصوف را پای عرفان می نویسند. این مقاله در سیری تاریخی ،از قرن دوم هجری تا دوره تیموریان ،داستان پیوند وجدایی این مکتب را شرح می دهد و نشان می دهد که عارفان از قرن ششم به بعد ، راه خود را از صوفیان جدا کرده وخود به مبارزه فکری با مفاسد صوفیان پرداخته اند .

کلیدواژه ها:

عرفان ، تصوف ، صوفی ، عارف