تطبیق کهن الگوی دیو در متون کهن و منظومه های حماسی

دیوان بعنوان بخشی جدا نشدنی از اساطیر ایران همواره مطرح بوده اند.دیوان متون کهن و دیوان حماسه ها و افسانه های کهن بن مایه ی واحدی دارند و تصوراتی که در دوره های متاخر در مورد دیوان وجود دارد ناشی از موضوعات و مطالبی استکه در کتاب های دینی ایران باستان پیش از دینکرد و بندهش )دو اثر دینی به زبان پهلوی( آمده است. دیوان به آن معنی و مفهومی که در داستان های ملی مابه کار رفته است و عموما آنچه که در شاهنامه فردوسی و دیگر منظومه های حماسی به آنهابرمی خوریم به مرور زمان هییت عجیبی به آنها بسته شده و تبدیل به غولهای مهیبی گردیده اند و در زبان و فرهنگ امروزایران شخص تنومند و نیرومندی را به خاطر می آورند. اما در متون دینی کهن معنایی که از دیوان به دست می آیدپروردگاران باطل یا گروه شیاطین هستند که اسباب گمراهی مردم را فراهم می آورند وبواسطه تعلیمات دروغین خویش مردم را می فریبندویا در پیوند با طبیعت به صورت عوامل نابودی انسانها عمل می کنند مانند آتشفشان وزلزله .در این متون عموما دیوها اشباحیبدون جسم مادی اند گرچه گاه هییت انسانی به خود می گیرند. در این پژوهش به مقایسه کاربردی کهن الگوی دیو در دومتن دینی و حماسی پرداخته می شودواین تطبیق شامل جایگاه ،تصویر ،دگردیسی و کردار دیوان است

کلیدواژه ها:

دیوان ، متون دینی کهن ، منظومه های حماسی ، ادبیات عامیانه