تبیین جنبه های تکثر گرایانه (پلورالیستی) در رباعیات خیام براساس تحلیل گفتمان انتقادی

کثرت باوری یا پلورالیسم اصطلاحی است که خاستگاه اصلی آن ایالات متحده آمریکاست. این اصطلاح را لیبرالهای آن کشور برای محدود کردن قدرت دولت و در برابر دخالت آن در امور اجتماعی بکار میبرند. آنان برآنند که باید آن دخالت ها را به حداقل ممکن برسانند. این رویکرد همچنین نظریه هایی را در برمیگیرد که به لزوم کثرت عناصر و عوامل در اداره جامعه و مشروعیت منافع آنها باور دارد و در علوم سیاسی به معنای باور به کثرت و استقلال گروه های سیاسی، فرهنگی و اجتماعی در هر سیستم، و هواداری از ارزش های اخلاقی و لزوم وجود گروه های گوناگون سیاسی، اجتماعی و اقتصادی در بافت نظام است. کثرت باوران برخلاف آنارشیست ها، منکر وجود دولت نیستند، بلکه در عین نظارت کلی دولت، بر اولویت حقوق دیگر نهادهای اجتماعی و تقدم آنها بر نفوذ گسترده دولت تاکید ویژه دارند. امروزه تحلیل گران در تحلیل گفتمان انتقادی، بنابر رویکردهای زبانشناسی نقش گرا عمل می کنند؛ یعنی آنها براین باورند کهدر ورای تمام متون انگیزه هایی ایدیولوژیک سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و غیره نهفته است. در رباعیات خیام نیز علاوه بر رویکردهای جهان شمول و فلسفی محض و در ورای مطرح کردن اندیشه هایی پلورالیستی ،انگیزه هایی کاملا ایدیولوژیک، اجتماعی و سیاسی نیز وجود دارد که میتوان گفت یکی از شاکله های اساسی فلسفه خیام را تشکل میدهند.در این پژوهش به تبیین آن انگیزه های پنهان وپارادایم های گوناگون آن پرداخته میشود.

کلیدواژه ها:

تبیین ، تکثرگرایانه ، رباعیات خیام ، تحلیل و متن