شناخت و تحلیل برخی از کاربندی های موجود در گنجعلی خان

بناهای تاریخی ایران در دوره صفویه هرکدام به علت های متفاوتی دارای کاربندی های متنوع هستند که در فضای داخلی (سقف ها ) دیده می شوند ؛ این موضوع که هرکدام از این کاربندی ها با چه هدف و علتی طراحی و ساخته شده اند نیزپاسخ متفاوتی دارد . در این مقاله سعی شده است برای نیل به پاسخ این سؤال دو نوع از کاربندی های کارشده درمجموعه گنجعلیخان و هرکدام در بنایی با عملکردهای متفاوت را شناسایی کنیم تا تفاوت های آنان برای ما آشکاربشود.در ابتدا بامطالعه کتب معماری مختلف سعی در شناخت خود کاربندی و علت های آن داشتیم که برخی از این اطلاعات را نیز به صورت مکتوب در این مقاله گنجاندیم ؛ سپس با شناخت کامل از کاربندی به شناخت کاربندی های موجود در چهارسوق بزرگ بازار گنجعلیخان و سقف گرم خانه حمام گنجعلیخان پرداختیم . اینکه دقیقاً نوع کاربندی این فضاها چیست ؟ چه تأثیری بر فضا می گذارند ؟ و چه کمکی به ساخته شدن بهتر فضا می کنند ؟ همچنین به رابطه بین این کاربندی ها با عملکرد نیز پرداختیم . هردو بنا با ویژگی های معماری خاص خود و همچنین کاربندی های متفاوت ساخته و طراحی شده اند .اینکه چهارسوق فضای مکث لحظه ای است و گرم خانه فضای عملکردی و دارای ویژگی های حرارتی هردو در طراحی و انتخاب و استفاده از کاربندی ها تأثیرگذار بوده اند . کاربندی چهارسوق هدف زیبایی و تزیینی بیشتری را نسبت به کاربندی حمام داشته درحالی که کاربندی حمام کاملاً متناسب با عملکرد و عایق بودن انتخاب وساخته شده تا هم ازنظر زیبایی به فضا کمک کند و هم از اتلاف انرژی در این فضا جلوگیری کند . البته تعدادکاربندی های استفاده شده در مجموعه گنجعلیخان به قدری متنوع و متفاوت هستند که در حوصله یک مقاله نمی گنجدو امید است در مقالات بعدی به انواع دیگر کاربندی ها در این مجموعه پرداخته شود .

کلیدواژه ها:

کاربندی ، گنجعلی خان ، حمام ، چهارسوق