تحلیل تطبیقی تحولات شهرنشینی و روستانشینی منطقه زاگرس در نیم قرن اخیر (1385-1335)

شهرنشینی محصول و پیامد تلاش برای اقتصادی تر شدن سکونت و فعالیت انسانی تلقی شده و به عنوان پدیده ای رو به رشد در ابعاد وسیع به باز توزیع فضایی جمعیت جهان پرداخته است. نیروی نهفته در این فرایند که تمایل به تمرکز و تجمیع بو یژه در کشوره ای در حال توسعه دارد، شیوه سکونت و شکل گیری سنتی سکونتگاهها را دگرگون ساخته است. چنین پدیده ای سطح و حجم شهرنشینی و روستا نشینی را در منطفه زاگرس مخصوصا طی نیم قرن اخیر دچار تحولات اساسی کرده است . به طوریکه میزان شهرنشینی و روستا نشینی این منطقه از 17/88 و 82/12 درصد در سال 1335 به ترتیب به 61 و 39 درصد در سال 1385 رسیده است. تحقیق حاضر با طرح این پرسش اساسی که مهمترین عوامل تحولات شهرنشینی و روستانشینی در منطقه زاگرس کدامند و این تحولات با چه ساز و کارهایی همراه بوده است؟ از طریق مطالعات اسنادی و به شیوه تحلیلی-تطبیقی از طریق مقایسه زمانی و مکانی ، تغییر و تحولات به عمل آمده در سطح و حجم شهرنشینی و روستانشینی منطقه زاگرس را در دروه مذکور مورد مطالعه قرار داده است. نتایج این تحقیق نشان می دهد که تحولات به عمل آمده به طور عمده برآیند فرآیندهای زیر می باشد: حرکت انبوه مردم از سکونتگاههای روستایی به شهرها به دلایل مختلف اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و طبیعی افزایش تعداد سکونتگاههای شهری( 96 شهر در طول 50 سال) از طریق تبدیل روستاها به شهر به دلیل تصمیمات سیاسی دولت و افزایش جمعیت روستاهای بزرگ افزایش طبیعی جمعیت ساکن در شهرها و گسترش فیزیکی شهرها و ادغام سکونتکاههای روستایی مجاور در فضای شهر.این تحول یا به بیانی عوامل چهارگانه مذکور نه به تنهایی و نه بگونه یک سویه عمل کرده اند، بلکه در پیوند ی عمیق با یکدیگر و متاثر از نیروهای دافعه درون روستاها و نیروهای جاذبه شهرها صورت گرفته است.

کلیدواژه ها:

منطقه زاگرس ، شهرنشینی ، روستانشینی