ساختار سازمانی متناسب با رشد و توسعه خلاقیت و نوآوری

رشد سریع بنگاههای اقتصادی، تغییرات سریع عوامل تشکیل دهنده محیط، افزایش رقابت و ابهامات محیطی باعث شده است که بحث خلاقیت سازمان ها از اهمیت بالایی برخوردار گردد. به لحاظ شتاب تغییرات فنی و رقابت جهانی توانایی سازمان ها در توسعه و ارائه محصولی جدید اثرات مهمی بر عملکرد بلند مدت سازمان ها دارد و از آنجا که خلاقیت کارکنان در بقا، موثر بودن، کارایی و نوآوری سازمان ها تاثیر بسزایی داشته و موجب ایجاد عقاید جدید و بالقوه مفیدی در حوزه تولیدات، خدمات یا فرایندهای سازمانی می گردد، شناسایی عواملی که کوجب افزایش یا کاهش خلاقیت کارکنان در محیط کار می گردد، ضروری به نظر می رسد. در این مقاله ضمن ارائه تعریف خلاقیت از دیدگاه نظریه پردازان مختلف و بیان تفاوت آن با مفهوم نوآوری، به بررسی چارچوب یک سازمان و عوامل شخصی و محیطی که بر خلاقیت کارکنان تاثیر دارد پرداخته شده است. مروری بر تحقیقات قبلی نشان می دهد از بین عوامل شخصی، نوع شخصیت و سبک شناختی توجه بیشتری را در ادبیات خلاقیت به خود معطوف کرده اند. افرادی که نمره بالایی در مقیاس شخصیت خلاق گوث و یا عامل باز بودن در برابر تجربه (مدل پنج عاملی شخصیت مک گرا و گوستا) دارند و دارای سبک شناختی نوآورند، قدرت زیادی برای جذب و ترکیب اطلاعات جدید و غیر مرتبط داشته و خلاقترند. مجموع این دو ویژگی های شخصی، خلاقیت کارکنان را از طریق میزان استراتژی های مختلفی که تولید عقاید خلاق را تسهیل می کند، متاثر می کند. همچنین عوامل محیطی از جمله پیچیدگی شغلی، رابطه با کارفرما، ارتباط با همکاران، پاداش، ارزیابی، ضرب الاجل زمانی، اهداف و شرایط کاری می توانند خلاقیت کارکنان را تحت تاثیر قرار دهندو تحقیقات نشان می دهند که شخصیت و سبک شناختی کارکنان، روش پاسخگویی آنها به عوامل محیطی را تحت تاثیر قرار می دهند و این گویای تعاملی است بین عوامل شخصی و محیطی موثر بر خلاقیت حاکم می باشد. در نهایت انگیزش درونی، حالت خلقی افراد، خودکارآمدی و مدلهای نقش خلاق به عنوان متغیرهای تعدیل کننده ای معرفی شده اند که رابطه بین خلاقیت و عوامل محیطی را تعدیل می کنند.

کلیدواژه ها:

خلاقیت ، شخصیت ، سبک شناختی ، عوامل محیطی ، انگیزش درونی