بررسی آزمایشگاهی مقاومت هیدرولیکی گیاهان در سواحل و دشتهای سیلابی

حفاظت و ساماندهی رودخانه ها، مناطق ساحلی و همچنین محافظت کردن از زمین ها و ذخایر ارزشمند موجود در امتداد سواحل (ایستگاه های پمپاژ، تصفیه خانه ها، چاههای تأمین آب، حوضچه های پرورش میگو و غیره) از اهیمت خاصی برخوردار می باشند. چنانچه زمینه های به کار گیری پوشش گیاهی (روش حفاظت بیولوژیکی سواحل) مورد توجه قرار گیرد از هزینه غیر ضروری اجتناب خواهد شد. به خصوص در مناطقی که از نظر تأمین مصالح و قرضه جهت حفاظت در مضیقه می باشند، این مسئله از اهمیت خاصی برخوردار است. در بخش های یاز سواحل رودخانه ها و یا دشت های سیلابی گیاهانی قرار دارند که فقط در زمان سیلابی بودن رودخانه ها مستقرق و یا نمیه مستغرق می شوند. اندام های بیرونی این گیاهان باعث افزایش زبری و کاهش سرعت جریان اب و در نتیجه کاهش انرژی تنش برشی آن می گردد. گیاه پده رودخانه ای از جمله گیاهانی هستند که در حاشیه رودخانه کارون رشد می کند. اندام بیرونی این گیاه در زمان سیلابی باعث کاهش سرعت جریان و جلوگیری از فرسایش کناره ای می شود. یکی از فاکتورهایی که مقاومت هیدرولیکی گیاهان با آن بیان می شود ضریب زبری است. اندازه گیری ضریب زبری گیاهان موجود در این سواحل و دشت های سیلابی و بررسی تدثیر آنها در کاهش سرعت و تنش برشی جریان از اهمیت خاصی برخوردار است. د این تحقیق با استفاده از مدل آزمایشگاهی به بررسی ضریب زبری گیاه پده رودخانه ای پرداخته شده است. این گیاهان بومی حاشیه رودخانه کارون بوده که در شرایط غیر مستقرق و زیر بحرانی در فلوم شیشه اس به طول 12/6 متر، عرض 0/5 متر و ارتفاع 0/6 متر با سرعت، دبی و عمق های مختلف آزمایش شدند. ارتفاع گیاهان در این تحقیق 35 سانتی متر و با آرایش طبیعی و تصادفی در بازه ای از فلوم به طول 2/8 متر در کف فلوم قرار داده شدند. تعدادکل آزمایشات در این تحقیق 22 عدد بود. با توجه به آزمایشات انجام شده بر روی مدل فیزیکی و نمودارهای بدست آمدهمی توان نتیجه گرفت ضرایب زبری گیاهان تابعی از شرایط جریان نظیر سرعت، عمق و شعاع هیدرولیکی و همچنین تابعی از نوع و پوشش گیاهی هستند. همچنین در شرایط نیمه مستغرق گیاهان، با تغییر سرعت، عمق، عدد رینولدز، عمق استغراق و حاصلضرب سرعت در شعاع هیدرولیکی (VR) در شرایط طبیعی تراکم، ضریب زبری مانینگ دارای تغییرات غیر خطی می باشند.

کلیدواژه ها:

پوشش گیاهی ، ضرایب زبری ، نیمه مستغرق ، سواحل رودخانه ها