مدیریت یکپارچه منابع آب به لحاظ کاهش ریسک های مرتبط درحوزه کشاورزی و امنیت غذائی کشور

کشاورزی از مهمترین بخشهای اقتصادی کشور است درصد قابل توجه ای از تولید ناخالص داخلی و سطح اشتغال و همچنین درآمدهای حاصل از صادرات غیرنفتی کشورمربوط به این بخش است نقش بخش کشاورزی در تأمین درصد بالایی از نیازهای غذائی جامعه، تأمین بخش قابل توجهی از منابع لازم برای صنایع و ایجاد زمینه لازم برای ثبات سیاسی و اقتصادی کشور می باشد ارتباط های پسین و پیشین بخش کشاورزی با سایر بخشها و همچنین مزیت نسبی ایران در تولید محصولات مختلف اهمیت ویژه این بخش درامر صادرات و ارزآوری را بیشتر نمایان میسازد با این حال، عوامل مختلف از جمله رشد سریع جمعیت در دهه گذشته، افزایش درآمد سرانه و تغییر در الگوی غذائی موجب افزایش تقاضای محصولات کشاورزی شده است. در حالیکه اقلیم خشک و نیمه خشک بخش عظیمی از مساحت کشور ایران را در برگرفته است. ناپایداری طبیعت در چند سال اخیر و پدیده های جوی نظیر تغییر اقلیم، خشکسالی و بلایای طبیعی شرایط خاصی را برای این بخش ایجاد کرده است. کاهش نزولات جوی در چند سال اخیر و اختصاص تنها 0.37 درصد از کل ریزش های جوی خشکی های کره زمین به ایران، برداشت بیش از حد از منابع آب تجدید پذیرکشور، این موارد در شرایطی است که طی 8 دهه گذشته جمعیت ایران نزدیک به هشت برابر افزایش یافته است. نتایج این تحقیق که از طریق مطالعات کتابخانه ای و گردآوری بدست آمده حاکی از اینستکه کاهش ریسک های مرتبط در حوزه کشاورزی و امنیت غذائی کشور با بهبود بهره وری آب کشاورزی در مقیاس حوضه آبریز، بعنوان بزرگترین مسئله مدیریت منابع آب کشور قابل کنترل است و قلمرو کاری و موارد مرتبط با این مقیاس شامل مدیریت خشکسالی کشاورزی، کشاورزی دیم و حوضه آبریز، بهره وری آب در حوضه با در نظر گرفتن مصارف آب در بالادست و تاثیرات آن بر پایین دست حوضه، منابع و بیلان آبهای سطحی و زیرزمینی، بهره وری آب حوضه و مسائل زیست محیطی، مدیریت عرضه و تقاضا، مدیریت تخصیص آب حوضه، مدیریت کیفیت آب خروجی از زهکش ها، مدیریت پساب ها و آبهای نامتعارف در حوضه، مسائل قنوات و چشمه ها و افزایش بهره وری آب در شبکه های آبیاری می باشند.توجه به آب سبز به جای آب آبی با توجه به پتانسیل 75 درصدی تبخیر آب در ایران که سه برابر مقدار جهانی است و ترویج کشت دیم بجای کشت آبی راهگشای گذر از این چالش بزرگ کشور است

کلیدواژه ها:

مدیریت یکپارچه منابع آب ، آب تجدید پذیر ، امنیت غذایی ، آب سبز ، افزایش بهره وری آب ، مدیریت ریسک