طراحی کالبدی- فضائی شهر تهران همساز با اقلیم با تاکید بر عنصر باد

شهر و اقلیم دو سیستم انسان ساخت و طبیعی هستند که تاثیر گذاری تنگاتنگی بر یک دیگر دارند. اقلیم یکی از مهمترین عواملی است که بر مورفولوژی شهرها تاثیرگذار است. از جمله مهم ترین عناصر اقلیمی که بر کیفیت فضاهای شهری و تامین آسایش انسان تاثیر دارد، باد است. مدیریت چگونگی کنترل و یا استفاده از عوامل اقلیمی به ویژه جریان های هوا می تواند کیفیت فضای شهری را ارتقا داده و آن را به یک فضای ایده آل تبدیل کند و بی توجهی به این عوامل می تواند کیفیت فضا را به حداقل ممکن رسانده و میزان استفاده از آنها را به فعالیت های ضروری محدود کند.فرضیه های پژوهش: به نظر می رسد کالبد فیزیکی شهر تهران موجب تغییر سرعت و جهت باد در سطح شهر می شود و با توجه به الگوی باد منطقه ای، معابر با جهت شرقی- غربی در شهر تهران پتانسیل بیشتری در پراکنش آلودگی هوا دارند و همچنین ضوابط و مقررات وضع شده در طرح های جامع و تفصیلی شهر تهران در زمان اجرا رعایت نمی گردد. با هدف پاسخگویی به سوالات تحقیق و رسیدن به اهداف پژوهش حاضر و بررسی صحت یا عدم صحت فرضیه های مطرح شده، مراحل و روش کار به ترتیب ذیل است.ابتدا مطالعات کتابخانه ای به منظور آگاهی از پیشینه تحقیق، غنای مبانی نظری و همچنین جهت دستیابی به مفاهیم مرتبط با آلودگی هوا و باد، عناصر طراحی شهری و اقلیمی صورت خواهد گرفت، سپس جهت و سرعت باد به صورت ساعتی در طی دوره آماری سی ساله از سازمان هواشناسی کشور تهیه می گردد، از داده های عددی جهت و سرعت باد ایستگاه های هواشناسی همدید جهت بررسی شرایط غالب وزش باد و سرعت باد استفاده خواهد شد و در نهایت گلباد ایستگاه های پنج گانه شهر تهران به صورت ماهانه، فصلی و سالانه ترسیم خواهد شد. فراوانی و احتمال وقوع باد در روزهای مختلف سال بررسی خواهد شد. فراوانی وقوع وارونگی با فراوانی وقوع بادهای ایستگاه های پنج گانه تحلیل خواهد شد. پژوهش حاضر با رویکرد توصیفی– تحلیلی، بر پایه مبانی نظری طراحی اقلیمی (مطالعات کتابخانه ای)، با تکیه بر مطالعات میدانی دقیق و گسترده، سعی در شناسایی، تدقیق و مقایسه نقش باد در ساختار (توده و فضا) شهر تهران دارد. در این تحقیق با کمک گرفتن از ضوابط طراحی شهری به بررسی وضعیت طراحی در شهری تهران در ارتباط با عنصر اقلیمی باد پرداخته و پیشنهاداتی در خصوص چگونگی فرم و توده گذاری ارائه خواهد شد. ضمن اینکه پژوهش را در زمره پیشگامان مطالعه با این روش قرار می دهد. در نهایت با استفاده از ضوابط و مقررات طراحی شهری، پیشنهادهایی برای تهویه بهتر شهر و کاهش آلودگی هوای شهر تهران ارائه خواهد شد.

کلیدواژه ها:

اقلیم شهری ، عناصر اقلیمی ، طراحی اقلیمی شهر ، کیفیت هوا ، کلان شهر تهران