ارزیابی محدودیت های حقوقی و نهادی شکل گیری بازار آب رسمی در ایران

بازار آب به سازوکاری برای تخصیص آب بر مبنای مبادله ی حق آبه اطلاق می شود که به تعیین قیمت تعادلی در بازار منجر می گردد. در حال حاضر، در برخی از مناطق کشور بازارهای محلی و غیر رسمی آب در حال فعالیت هستند. اما اخیراً تلاش هایی از سوی برنامه ریزان بخش آب کشور در زمینه ی ایجاد بازار آب رسمی شکل گرفته است. یکی از عوامل مهم در موفقیت بازارهای آب، تدارک بستر نهادهای مورد نیاز است. هدف این پژوهش، ارزیابی محدودیت های حقوقی و نهادی شکل گیری و توسعه ی بازار آب در حوضه ی آبریز زاینده رود است. در این مطالعه، با استفاده از چارچوب تحلیل توسعه ی نهادی (IAD) وضعیت قواعد مورد نیاز ایجاد و موفقیت بازار آبی کارامد در شرایط فعلی منطقه، مورد ارزیابی قرار گرفته است. نتایج ارزیابی وضعیت قواعد هفتگانه ی: مرزی، نقش آفرینی، اقتدار، گستره، اطلاعات، تجمیع و دستاورد نهایی حاکم بر بازار آب نشان می دهد، که قواعد دستاورد نهایی و تجمیع به ترتیب بازدارنده ترین قواعد مورد نیاز برای برقراری بازار آب در منطقه ی مورد بررسی می باشند. به عبارت بهتر، در حال حاضر شرایط مقابله با انحصار در خرید و فروش آب، آثار جانبی زیست محیطی و یا شخص ثالث وجود ندارد. علاوه بر این، در شرایط موجود وضعیت تعیین و تدقیق حق آبه ها و سهم آبه ها در دو استان اصفهان و چهار محال و بختیاری و نیز سازوکارهای مناسب برای حل تعارض در راستای ایجاد بازار آب مطلوب نیست. جمع بندی کلی این بررسی نشان میدهد، که در شرایط کنونی بستر نهادی ایجاد بازار آب در منطقه مهیا نمی باشد.

کلیدواژه ها:

بازار آب ، تحلیل نهادی ، حوضه ی آبریز زاینده رود