اثربخشی درمان فراشناختی برمیزان خودکارامدی، کیفیت زندگی و استرس ادراک شده در بیماران زن مبتلا به وسواس

هدف از پژوهش حاضر شناسایی اثربخشی درمان فراشناختی بر میزان خودکارامدی،کیفیت زندگی و استرس ادراک شده در بیماران زن مبتلا به وسواس 30- 40 ساله شهر تهران بود که به مراکز درمانی شهر تهران مراجعه کردند. در این پژوهش روش نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون- پس آزمون با گروه کنترل به کار گرفته شد. 40 نفر از افراد مبتلا به وسواس فکری- عملی به تصادف در دو گروه آزمایشی و کنترل قرار گرفتند. هر دو گروه درمان دارویی مورد نیاز درمان جسمانی خود را دریافت کردند و توسط آزمون استرس ادراک شده کوهن (1983)، خودکارامدی شرر (1982)، کیفیت زندگی ویرو شربون (1987) مورد پیش آزمون و پس آزمون قرار گرفتند. گروه آزمایشی پس از 10 جلسه درمان فراشناختی و گروه کنترل بدون دریافت هیچ گونه کاربندی دیگر پس از 10 هفته مورد پس آزمون و پس از 3 ماه مورد پیگیری قرار گرفتند. در این پژوهش برای تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون آماری مانکوا استفاده شد. یافته ها نشان داد احتمال پذیرش فرض صفر برای مقایسه عملکرد گروه های آزمایش و کنترل در پس آزمون متغیر خودکارامدی از 05/0 کوچکتر است (002/0P<،259.469F= ) و بین عملکرد اعضای دو گروه تفاوت معنی‏دار وجود دارد و 6/87 درصد واریانس خودکارامدی (مجذور اتا=876/0) به وسیله متغیر مستقل یعنی درمان فراشناختی تبیین می‏شود. احتمال پذیرش فرض صفر برای مقایسه عملکرد گروه های آزمایش و کنترل در پس آزمون متغیر کیفیت زندگی از 05/0 کوچکتر است (002/0P<،245.455F= ) و بین عملکرد اعضای دو گروه در پس آزمون تفاوت معنی‏دار وجود دارد و 6/89 درصد واریانس کیفیت زندگی (مجذور اتا=896/0) بوسیله متغیر مستقل یعنی درمان فراشناختی تبیین می‏شود. احتمال پذیرش فرض صفر برای مقایسه عملکرد گروه های آزمایش و کنترل در پس آزمون متغیر استرس ادراک شده از 05/0 کوچکتر است (002/0P<،236.491F= ) و بین عملکرد اعضای دو گروه در پس آزمون تفاوت معنی‏دار وجود دارد و 9/88 درصد واریانس استرس ادراک شده (مجذوراتا= 889/0) بوسیله متغیر مستقل یعنی درمان فراشناختی تبیین می‏شود. همچنین با توجه به ازمون پیگردی تحلیل واریانس درون گروهی پس از 3 ماه پیگیری نتایج حاکی از انست که بین نمره های خودکارامدی، کیفیت زندگی آزمودنیهای گروه آزمایش در پس آزمون با مرحله پیگیری تفاوت وجود دارد. اما در نمره های استرس ادراک شده گروه آزمایش در پس آزمون با مرحله پیگیری تفاوت معناداری وجود ندارد. در مجموع نتایج حاکی از آن بود که درمان فراشناختی بر اساس پرسشنامه های موجود در افزایش خودکارامدی و کیفیت زندگی، کاهش استرس ادراک شده به طور معناداری موثر بوده است.

کلیدواژه ها:

درمان فراشناختی ، خودکارامدی ، کیفیت زندگی ، وسواس فکری- عملی