تبیین نقش مسجد جامع در فضای شهر اسلامی

مورفولوژی شهرهای اسلامی تابعی از قوانین و جهان بینی اسلامی است و یکی از عناصر مهم در فضای کالبدی فیزیکی این شهرها عنصر مسجد جامع میباشد. مقاله حاضر به دنبال واکاوی و تحلیل جایگاه مسجد جامع در الگوی ساخت شهر اسلامی و هم چنین بررسی کارکردهای اساسی این مکان مذهبی است. این تحقیق بنیادی توسعه ای و توصیفی تحلیلی میباشد که با رویکردی تاریخی و به روش اسنادی تهیه شده است. مطالعات نشان داد که در کنار عناصری از قبیل ارگ دولتی با امکانات دفاعی کامل و بخش حاکم نشین، مسجد جامع در بخش مرکزی شهر یکی از جلوه های اصلی در مورفولوژی شهرهای اسلامی در طول دوره های تاریخی بوده است. جایگاه برتر مسجد جامع به لحاظ مکان گزینی مناسب باعث نقش و کارکردهای متنوع آن در حوزه- های مذهبی، فرهنگی، اجتماعی و حتی اقتصادی گردیده که این نقش تاکنون در بسیاری از شهرهای اسلامی حفظ شده، هر چند با گذار جوامع از سنتی به مدرن تغییرات بنیادی در جایگاه و کارکرد مساجد جامع در برخی از شهرهای اسلامی در حال شکل گیری است

کلیدواژه ها:

کارکرد ، کالبدی ، مسجد جامع ، مورفولوژی شهری ، پایداری شهر اسلامی