ساختار و نظام مدیریت سنتی منابع آب (مطالعه موردی: قنات ماخونیک)

ماخونیک روستایی است که به دلیل ویژگی های منحصر به فرد از قبیل ویژگی های انسانی، روابط اجتماعی، روابط تولیدی، سبک معماری، دانش بومی و دهها موضوع جالب دیگر از جاذبه های گردشگری مهم در سطح ملی محسوب می شود. یکی از موضوعات جالب توجه در ماخونیک، ساختار و نظام مدیریت بر منابع محدود آب و خاک است. زندگی در شرایط سخت باعث ابتکاراتی در طول تاریخ برای این مردمان شده است. مجموع اراضی 8 هکتاری، قنات و میزان آبدهی اندک آن (کمتر از 5 لیتر در ثانیه) دارای تشکیلات مدیریتی قوی است که ذهن هر محقق و کاوشگری را با تئوری ها و نظریات گوناگون درگیر می کند. اراضی مینیاتوری با ابعاد کمتر از یک متر مربع و در عین حال با مرزهای مشخص و مالکیت معین، بدون شک از نمونه های منحصر بفرد در ایران بلکه در دنیا محسوب می شود. هدف از این مقاله که به روش توصیفی-تحلیلی و بر اساس داده های میدانی در چندین نوبت مراجعه حضوری و عمدتاً با تکنیک های مشاهده و مصاحبه و پیمایش در محیط روستا تهیه شده، مطالعه ی ساز و کار ظریف و در عین حال پیچیده ی مدیریتی در این قنات است که ممکن است از جنبه اقتصادی چندان اهمیت نداشته باشد ولی از جنبه های اجتماعی، فرهنگی و باورهای ساکنین روستا بسیار مهم می باشد. نتایج مقاله نشان می دهد که یکی از دلایل ماندگاری و ایجاد این تشکیلات مهم و دقیق در طول تاریخ و در حال حاضر، نظام باورهای اعتقادی و فرهنگی ساکنین روستای ماخونیک است که در مقاله به آن پرداخته شده است