بررسی معیارهای انتخاب مناطق حفاظت شده ساحلی در منطقه ویژه دریایی خلیج فارس

ما به دریاها وابسته ایم. اهمیت دریاها و اقیانوس ها در حمل و نقل ،شیلات، تامین انرژی، برخورداری از منابع عظیم معدنی و سهم آنها در برقراری توازن زیست محیطی بر همگان آشکار است. مناطق ساحلی و دریایی با وجود تنوع زیستی قابلملاحظه و کم نظیر خود از نظر حفاظت دچار غفلتی طولانی و جبران ناپذیر شده اند و با وجودی که زیستگاه های ساحلی دریایی در دستور کار 21 ریو شکننده و آسیب پذیر توصیف شده اند سهم بسیار اندک از شبکه مناطق حفاظت شده جهانی را به خود اختصاص می دهند. از این رو انتخاب و احداث پارک ملی و ذخیره گاههای ساحلی – دریایی امری ضروری به نظر می رسد و در این مواقع بهترین راهکار پیشنهادی را ایجاد مناطق دریایی حفاظت شده یاMPAs دانسته اند زیرا این مناطق حفاظت شده با هدف حفاظت و حمایت از گونه های زیستی جانوری وگیاهی میتوانند به عنوان نوزادگاه و ذخیره گاه مولدین عمل نموده و تامینکننده فراوانی گونههای یک منطقه وسیع می باشند. خلیج فارس زیستگاههای مهم حساسی دارد که مامن ذخایر بسیاری از جانوران و گیاهان با ارزش دریایی است و نقشعمده ای در چرخه حیات دریایی و ذخایر آبزیان شیلاتی ایفا می کند زیستگاه های مهمی چون آبسنگ های مرجانی، رویشگاه های حرا، خوریات، مصب ها، بسترهای علفی، پهنه های جزرومدی، تالاب های ساحلی، مناطق تخم گذاری لاکپشتان دریایی و ... که به جهت شرایط اکولوژیکی خاص حفاظت از آنها ضروری می باشد.از طرفی به جهت تردد سالانه حدود 40000 فروند کشتی اقیانوس پیما (که حدود 17000 فروند از آنها نفت خام منطقه رابه سراسر جهان منتقل می نمایند) و فعالیتهای گسترده استخراج منابع نفتی از بستر دریا این محدوده پتانسیل لازم برای تجمع و بقا مواد مضر برای مدت های طولانی وجود داشته و شرایط اکولوژیکی منطقه نشان دهنده ضرورت حفاظت و حمایت از این اکوسیستم های زنده و زیستگاهها می باشد که این موضوع موجب گردید این دریا به عنوان منطقه ویژهدریایی از سوی سازمان بین المللی دریا نوردی انتخاب شده و مقررات ویژه ای به منظور پیشگیری از آلودگی در این منطقهدریایی به مورد اجرا گذاشته شود. اجرای این مقررات در منطقه ویژه دریایی اقدامی موثر برای حفاظت بیشتر از محیط زیست می باشد.بدیهی است در ارتباط با مناطق حفاظت شده شناسائی و جانمائی این دسته از مناطق به تنهایی تضمینی بر حفاظت ومراقبت پیوسته از آنها نیست، لذا همواره دو اقدام موردتأکید است، نخست آنکه جایگاه و حفاظت این دسته از مناطق را در برنامه مدیریت ناحیه ساحلی کشور تبیین نماییم و دوم از همگرائی سازمان های دریایی در شتاب بخشیدن به این اقدام سود جسته و از توان کارشناسی و رویکرد تعاملی در تدوین برنامه ای حفاظتی و کارآمد بهره گیریم.

کلیدواژه ها:

مناطق حفاظت شده ساحلی – دریایی ، خلیج فارس ، معیارهای انتخاب- منطقه ویژه دریایی