گونه شناختی فضاهای معماری سیستان از سده 10 تا 14 هجری قمری

قدمت نخستین شواهد معماری بدست آمده در دشت سیستان بر اساس مطالعات باستان شناسی، به عصر مفرغ و اواخر هزاره چهارم پیش از میلاد باز می گردد. شاخص ترین محوطه جهت نمایش این استقرار، شهر سوخته و تمدن شکوفای آن است که فضاهای مختلف معماری تا کنون از آن بدست آمده است. از آن دوره تا کنون، معماری منطقه روندی ثابت با کم ترین میزان تغییر را به خود دیده است. این هم خوانی، در وهله ی نخست متأثر از طبیعت منطقه می باشد که با یکنواختی خود، ساختار معماری یکسانی را در منطقه پدیدار کرده است. این در حالی است که با گذر از عصر مفرغ و شروع دوران تاریخی، طیف گسترده ای از جنگ و نزاع، منطقه را در برگرفته و این روند تا سده های متأخر ادامه داشته است. بسته به این شرایط سیاسی و اجتماعی گونه های هم خوان با چنین وضعیتی شکل گرفته که نگاه جامع و دقیقی می طلبد تا این روند دگرگونی را مورد مطالعه قرار دهد. با این وجود، نگارندگان قصد بررسی یک بازه زمانی کوتاه از آنچه بدان اشاره گردید را دارند تا بر اساس آن بتوانند الگوی مشخصی از فضاهای معماری و کاربری های اولیه بناها را ارائه نمایند. بدین منظور، بخشی از اطلاعات این پژوهش از مرکز اسناد اداره کل میراث فرهنگی استان سیستان و بلوچستان استخراج و در باقی موارد بر پایه ی پژوهش های میدانی نگارندگان استوار گردید. در نظر گرفته شده است که این طرح در ادامه به عنوان بخشی از طرح جامع گونه شناسی فضاهای معماری جنوب شرق فلات ایران مورد استفاده قرار گیرد.