بررسی و نحوه تاثیر اقلیم در سه مسجد مهم دوره تیموریان( مسجد کبود تبریز ،مسجد جامع گوهرشاد، مسجد جامع یزد)

معماری مساجد به عنوان یکی از انواع بناهایی است که در طول تاریخ معماری ایران همواره مورد توجه بوده است.معماری این دوره به عنوان نمونه ای مناسب از هماهنگی وتلفیق بنا با محیط پیرامون که حاصل عوامل مختلف اقلیمی ،تاریخی،اقتصادی،فرهنگی است و بیشترین تاثیر و بهره گیری از اقلیم و شرایط سیاسی و اجتماعی دوره ایلخانی و سلجوقی بهره جسته است .احداث مساجد در ایران ،به عنوان یک مکان عمومی و نهاد سیاسی و هدایت معنوی در دوره صدر اسلام آغاز و در عصر تیموریان در بناهای متعدد به تکامل رسید.مساجد ابتدا به صورت شبستانی و سپس یک ایوانی و دو ایوانی و چهار ایوانی به عنوان یکی از عناصر مهم در شهرها نشانه قرار گرفتند.با توجه به اینکه طرح معماری ،ساخت و تزئینات برخی مساجد تیموری از شاهکارهای معماری ایران بوده،این مقاله به بررسی سه مسجد مهم دوره تیموری ایران یعنی ،مسجد جامع گوهرشاد،مسجد جامع یزد،مسجدکبودتبریز،تحلیل و مقایسه عناصر کالبدی معماری این مساجد (گنبد،ایوان،صحن،حیاط و کاربرد هندسه در بناهاو غیره..)و همچنین با ذکر عوامل اقلیمی موثر در آن بناها پرداخته است.روش تحقیق مقاله به صورت مقایسه تطبیقی و مطالعه موردی بوده و سپس با رویکرد تحلیلی به مقایسه سه مسجد مهم از نظر موقعیت های سیاسی ،اجتماعی و به لحاظ فرمی و کالبدی و محتوا و هندسه و تزئینات در آن ها پرداخته است. در نهایت ،علاوه بر دستیابی به اهداف مورد نظر در شکلگیری مساجدو مقایسه آنها با یکدیگر، مدل تحلیلی جهت مطالعات آتی در جهت معماری مسجد متناسب با اقلیم پیشنهاد می شود.در این پژوهش با هدف بررسی راهکارهای ساخت معماری مساجد متناسب با اقلیم، ویژگی های کالبدی معماری دوره تیموریان مورد بررسی،سپس ویژگی های معماری کالبدی مسجد کبود تبریز،مسجد جامع گوهرشادومسجد جامع یزد به عنوان نمونه موردی پرداخته ایم. ودر ادامه خصوصیات کلی و فرم قرارگیری مساجد با توجه به اقلیم و معماری بومی مناطق مورد تحلیل قرار گرفت.و در آخر با مقایسه ویژگی ها و شباهت های مساجد و تفاوتهای معماری مساجد این دوره به راهکارهای مطرح در خصوص ساخت مساجد متناسب با شرایط معماری بومی و اقلیمی نتیجه گیری شده است.

کلیدواژه ها:

دوره تیموریان ، معماری مساجد ، اقلیم ، مسجد کبود تبریز ، مسجدجامع گوهرشاد ، مسجد جامع یزد