ارزیابی ماده‌ی بیولوژیکBacillus thuringienis در کنترل کرم کپسول‌خوارنخود Heliothis viriplaca Hufn. (Lep., Noctuidae)

کرم کپسول خوار نخود یکی از آفات مهم گروهی از محصولات زراعی به ویژه نخود می‌باشد. خسارت این آفت در بعضی از سالهای زراعی به قدری شدید است که گاهاً تمام محصول را مورد تهدید قرار می دهد. لذا، کاربرد حداقل یک نوبت تیمار شیمیایی برای کنترل آن الزامی است. هدف این مطالعه جایگزینی سموم میکروبی به ویژه تولید داخل به جای سموم شیمیایی است‌که در این راستا مصرف می‌شود. این بررسی در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با 4 تیمار در 4 تکرار طی دو سال متوالی در منطقه‌ی تیکمه‌داش روی رقم نخود سیاه با شرایط دیم انجام گرفت. در این آزمایش از مواد بیولوژیکی که براساس باکتری Bacillus thuringiensis به نامهای تجارتی بیولپ (سفارش خارج) و بی تی همدان (تولید داخل) در مقایسه با حشره کش شیمیایی کارباریل (سوین) استفاده شد. مقدار مواد بیولوژیک طبق توصیه‌ی کارخانه‌ی سازنده 2 کیلوگرم در هکتار و حشره کش شیمیایی 2/5 کیلوگرم در هکتار بود. محلولپاشی همزمان با مشاهده‌ی حداکثر لاروهای سن اول آفت صورت گرفت. تجزیه واریانس توام داده‌های حاصل از 3 نوبت نمونه برداری پس از محلولپاشی ( 3، 5 و 7 روز ) برای هر دو سال آزمایشی با فرض تصادفی بودن آنها نشان داد که تیمارهای آزمایشی یعنی حشره‌کشهای مصرفی از نظر صفت تاثیر و کنترل آفت کپسول خوار نخود با هم اختلاف داشته و در سطح احتمال یک درصد معنی‌دار می‌باشند. مقایسه‌ی میانگین درصد مرگ و میر لاروهای آفت ناشی از کاربرد کارباریل، بیولپ و بی‌تی تولید داخل بر اساس آزمون چند دامنه‌ای دانکن معلوم نمود که کارباریل در کنترل آفت، 98/3 درصد، بیولپ و تولید داخل به ترتیب 74/72 و 40/78 درصد نقش داشته‌اند.