برسی محدودیتها ی روش تنانت در تعیین نیاز آب زیست محیطی رودخانه ها مطالعه موردی: رودخانه شهر چای ارومیه

مدیریت پایدار رودخانه، مستلزم تعیین نیازهای زیست محیطی، اغلب بصورت مجموعه از دبی های جریان در رودخانه می باشد روشهای تعیین جریان زیست محیطی را می توان در چهار دسته اصلی هیدرولوژیکی هیدرولیکی، شبیه ساز زیستگاه و جامعه نگر تقسیم بندی نمود در این بین روش تنانت مونتانا به دلیل سهلوت کاربرد در اکثر نقاط جهان کاربرد داشته و مبتنی بر جدول استاناردی است که بیان می دارد 10 درصد متوسط جریان سالیانه AAF حداقل جریان برای بقای کوتاه مدت ماهی ها می باشد 30 درصد AAF قادر به حفظ وضعیتهای بقای نسبتا خوب بوده و 60 درصد AAF نیز برای زیستگاه مناسب خواهد بود در تحقیق حاض ر کاربرد روش تنانت برای تعیین جریان زیست محیطی رودخانه شهر چایارومیه در سه ایستگاه هیدرومتری موجود در آن مورد مطالعه قرار گرفته و محدودیتهای آن بررسی گردید. براساس نتایج حاصله در طول سالهای اماری، مقادیر دبی سالانه بالاتر از 10 درصد AAFدر کلیه ایستگاه ها گزارش شدهاست بدترین شرایط از نقطه نظر اکولوژیکی رودخانه در سالهای ابی بحران عموما مربوط به ماه های تیر تا مهر و بهمن ماه است که در آنها مقدار متوسط دبی از مقدار حداقل جریان پیشنهادی تنانت کمتر می گردد. نکته مهم در اینجا کاهش تدریجی مقدار AAF از ایستگاه بالادست تا ایستگاه میانی و پاینی دست می باشد به بین دیگر با نزدیک شدن به دریاچه ارومیه بدلیل برداتش آب در طول مسیر رودخانه به منظور مصارف کشاورزی دبی مقطعی رودخانه و به طبع آن میزان 10 درصد AAF تغییرات بسیاری زیادی خواهد داشت. با در نظر گرفتن مقدار AAF% 10 مربوط به ایستگاه میرآباد بالادست برای کلیه ایستگاه ها سالهای 87-86، 89-90، 92-93 در ایستگاه کشتیبان ایستگاه پایین دست زیر حدود مجاز تنانت قرا رگرفت با توجه به تحلیلهای انجام گرفته در سه ایستگاه مورد مطالعه می توان به این نکته اشاره داشت که اتکا به مقدار 10 درصد AAF با توجه به برداشت آب در طول مسیر رودخانه و غالب بودن صنعت کشاورزی در منطقه نمی تواند صحیح باشد و لازم است روش تنانت برای منطقه اصلاح شده و بومی گردد.

کلیدواژه ها:

جریان زیست محیطی ، تنانت ، دبی متوسط سالانه ، شهر چای ارومیه