بافت تاریخی پس از بحران مشارکت مردمی در بازسازی و بهسازی بافتهای تاریخی پس از بحران

وسعت و تنوع در نحوه ساخت و تفاوت در سیستمهای ساختمانی معماری تاریخی ایران و نیز فرسودگی آثار باقیمانده ازآن معماری، اتخاذ روشی واحد برای مقابله با بحران و بطور مشخص زلزله و پیامدهای آن در بافت تاریخی را بسیار دشوار و گاه غیرممکن ساخته است؛ خصوصاً آنگاه که تأثیرات حضور مردم در بازیابی بقایای معماری پس از بحران نادیده انگاشته می شود. از این رو بررسی معماری ایران در مکان متعلق به خود و با پیوندهای ناگسستنی آن که همانا جامعه و مردم درون آن هستند، و استخراج نتایج حاصل از این بررسی، شاید یکی از بهترین روشهای مداخله در بافت تاریخی بمنظور بازیابی حیات دوباره آنها باشد. تجارب زلزله های پیشین نشان میدهد که غالبا میان مطالبات مردم و خدمات دولتی سنخیتی وجود ندارد. در مقابل، مشارکت مردمی و توانایی برای کشف ظرفیتهای محلی از ناحیه جامعه آسیب پذیر بیشتر مورد قبول واقع می شود. این توان بالقوه که بر پایه شرایط خاص و زمانهای ویژه بطور مستمر وجود دارد، اکثر مواقع از دوام و اطمینان بیشتری نزد مردم برخوردار است. دامنه این مشارکتهای درون زا مراحل پیش تا پس از بحران را در بر میگیرد. ظرفیت سازی، ایجاد و تقویت حسی اعتماد و شکل گیری شبکه گسترده از روابط همکاری، علاوه بر دوام و پاسخ دهی مناسب به مطالبات، موجب کاهش هزینهها خواهد شد. این مقاله در خصوص شیوههای مدیریت بحران در زلزله های پیشین و بررسی چالش ها، کمبودها و فقدان ها، به تبیین جایگاه مشارکت مردمی در فرآیند مدیریت بحران زلزله می پردازد و ضرورت انجام هرگونه اقدام با حضور تمام گروههای اجتماعی ساکن را مورد تاکید قرار می دهد. یافتههای تحقیق مبین آن است که با توجه به حجم گسترده فعالیتهای پوششی مورد نیاز در زمان بحران توسط دولت، میتوان مدیریت مهار بحران را طی یک برنامه ریزی منسجم و دقیق به مردم واگذار نمود تا با آگاهی کاملی که از ظرفیتهای محیط خود دارند واقعی ترین تصمیم ها را با حداکثر کارایی پیاده نمایند.

کلیدواژه ها:

بافت تاریخی ، بحران ، مشارکت مردمی ، زلزله ، بهسازی و بازسازی