بررسی و مطالعه معماری قلعه ها، نمونه موردی (قلعه سردار افشار تکاب)

قلعه یا دژ به معنی استحکامی بوده که در اطراف شهرها ساخته می شده است. در گذشته از قلعه استفاده های متعددیصورت می گرفته، مثلا در هنگام جنگ به عنوان قلعه دفاعی و مردم تا زمانیکه بیم حمله دشمن وجود داشته در درونقلعه می ماندند و معمولا در درون آن آذوقه زندگی برای چندین ماه موجود بود .برای محافظت از ساختمان و قسمت هایمختلف قلعه بارو ساخته می شده است. اولین قلعه های تاریخ ایران باستان مربوط به دوران تشکیل حکومت مادها می باشد.پژوهش حاضر به بررسی قدمت و معماری قلعه سردار افشار شهرستان تکاب واقع در آذربایجانغربی پرداخته است. با توجهبه آثار به جای مانده از این قلعه قدمت آن مربوط به 1281 قمری می باشد این بنا در زمان سلطنت ناصرالدین شاه قاجارتوسط سردار حسین علیخان افشار ساخته شده است. ساختار کلی قلعه همانند بسیاری از قلعه های مناطق آذربایجان ازسطح کد ارتفاعی بالایی برخوردار بوده است. ویژگی این قلعه طوری ساخته شده که از نظر بعد زیبایی معماری در نوبهخود حائز اهمیت می باشد و دارای خصوصیاتی چون ساختمان اربابی که در دو بخش دو طبقه با ایوان و با ستون های مدورآجری جلب نظرمیکند، از ویژگیهای دیگر قلعه در وسط حیاط یک حوض آب دایرهای شکل به عمق یک متر و به قطرحدودا 6 متر وجود دارد و ویژگی دیگر قلعه در پشت حیاط خلوت بخش قوشخانه یا کبوترخانه تعبیه شده است که محلنگهداری کبوتران کوهی و اهلی بوده که شامل 3700 لانه کبوتر است. نتایج تحقیق حاکی از آن است که سابقه پیدایشاین قلعه مربوط به دوران قاجار میباشد و پی این عمارت با سنگ، ملات ماسه و آهک ساخته شده است و مصالح به کاررفته در ساخت این بنا آجرهای چهارگوش و ملات گچ، آهک، ماسه و خاک رس بوده و ازدیگر موارد مهم این قلعه تقارنیاست که در درب ورودی قلعه به کار رفته و به جذابیت آن افزوده است.

کلیدواژه ها:

قلعه ، آذربایجان غربی ، دوره قاجار ، عمارت ، قوشخانه