پیوستگی در تمدن اسلامی (بررسى نظریه مارشال هاجسن)

از منظر هاجسن، تمدن اسلامى در گذشته مسلمانان نه یک سلسله رخدادهای گسسته از هم، بلکه زنجیره ای از حوادث به هم پیوسته است که در یک هماهنگى کلان و پیوستگى تاریخى رخ مى دهد و برخوردار از یک روح در میان فرهنگ ها و ملت های مختلف در دوره های تاریخى است. پیوستگى تمدنى در هر دوره همواره در پرتو یک عنصر برجسته در آن دوره زمانى و مکانى شکل مى گیرد. با وجود اینکه این عنصر و یا عناصر هویت بخش در گذشته تمدن اسلامى متغیر و متنوع بوده، ولى همه مسلمانان دارای عناصر مشترکى نیز بوده اند که پیوستگى در تمدن گذشته مسلمانان را موجب گشته است. مهم ترین و برجسته ترین این عناصر، قرآن به مثابه یک متن ایمانى مشترک، پیامبر اسلام به عنوان یک الگوی جامع در مقیاس اجتماعى و تمدنى و ذهنیت و عقلانیت ایمانى و اجتماعى مشترک میان مسلمانان بوده است. در این مقاله تلاش شده است نظریه تمدنى هاجسن از منظرهای مختلف تبیین و بررسى گردد.

کلیدواژه ها:

انسان گرایى ، پیوستگى ، فرهنگ ، عقلانیت دین دارانه ، امت اسلام