بررسی علل تحول معماری ساختمان های ایران (تهران) در اواخر دوره قاجار و اوایل دوره پهلوی

فرایند تحولات کالبدی معماری ایران (تهران) به دوره ی قاجار بر می گردد. معماری این دوره را باید امتداد معماری صفوی دانست که در مقطعی از زمان با معماری غربی امتزاج می یابد. از این زمان و بخصوص در زمان ناصرالدین شاه معماری ایران که همانند زنجیری به گذشته متصل بود، متاسفانه بر اثر خودباختگی و سیاست های استعماری گسسته شد که این گسستگی باعث انحطاط تقریبی معماری ما و حضور معماری تقلیدی، تلفیقی (التقاطی) گردید که با ورود به دوره پهلوی و تأثیر پذیرفتن از شرایط اقتصادی، سیاسی ... آن زمان و ورود معماری مدرن غرب این تحولات بیشتر نمایان شد. بادرنظر گرفتن مجموعه ویژگی های ساختمان ها در دوره های موردبحث می توان دریافت که معماری این دوره نگرشی ترکیبی دارد؛ به این معنا که از طرفی اندیشه تجدد و مدرنیته از دوره قاجار وارد کشور ما شده و گام به گام بر معماری ما تأثیر می گذارد و از طرف دیگر اندیشه های انقلاب مشروطه در معماری این دوره نمود می یابد. معماری دوره پهلوی تلاش می کند با نگاه به گذشته ایران عناصر باستانی را وارد بناها کند. در واقع اندیشه ناسیولنالیسم معاصر که یکی از نتایج فکری اندیشمندان عصر مشروطه است، در معماری به شکل استفاده از معماری باستان نمایان می شود. در این مقاله نگارندگان سعی کرده اند با بررسی این عوامل تأثیرگذار دلایل متحول شدن معماری در دوران مذکور را نمایان گردانند. نتایج حاصل از پژوهش نشان می دهد که با تقلید کورکورانه از غرب معماری ایران از اواخر دوره قاجار و شروع دوره پهلوی دچار هرج و مرج و آشفتگی می شود. در این دوره تلاش می شد که پیوندی بین سه طیف فکری به وجود آید. روش پژوهش در نگارش این مقاله از نوع تحقیق کیفی می باشد.

کلیدواژه ها:

تحول ، معماری ، ایران ، قاجار ، پهلوی