جایگاه پرورش تفکر انتقادی و خلاقیت در کتاب جدیدالتألیف علوم تجربی پایه ششم دوره ی ابتدایی

پژوهش حاضر با هدف بررسی تحلیل محتوای برنامه ی درسی علوم تجربی پایه ششم دورهی ابتداییاز نظر میزان توجه به پرورش خلاقیت و تفکر انتقادی انجام شده است. روش تحقیق در این پژوهش تحلیلمحتوا می باشد. جامعه آماری و نمونه در این پژوهش کتاب درسی علوم تجربی پایه ششم در سال تحصیلی94-93 می باشد. ابزار گردآوری اطلاعات در این پژوهش استفاده از جدول تحلیل محتوا می باشد. مفاهیم مورد نظر در این جدول با توجه به چرخه آموزش خلاقیت هدایت شده پلسک که در سه مقوله و مفاهیمتفکر انتقادی از پرسشنامه تفکر انتقادی واتسون و گلیزر در پنج مقوله آورده شده است. اطلاعات موجود دراین جدول در سه بعد (متن، تصویر و پرسش) می باشد. روش تجزیه و تحلیل بر اساس داده ها و اطلاعات بهدست آمده از جدول تحلیل محتوا و آمار توصیفی مربوط به سئوالات تحقیق می باشد. این اطلاعات بر اساساهداف پیش بینی شده و سئوالات مطرح شده در این تحقیق، مورد تجریه و تحلیل و تفسیر قرار گرفته اند. درابتدا به بررسی و مطالعه مفاهیم خلاقیت هدایت شده پلسک و تفکر انتقادی لیپمن و سپس به بررسی ومطالعه کتاب علوم تجربی پایه ششم مطابق با مفاهیم خلاقیت هدایت شده پلسک و تفکر انتقادی لیپمنجهت گنجاندن در جدول تحلیل محتوا انتخاب گردیده است. بعد از تجزیه و تحلیل این مفاهیم با استفاده ازجداول مربوطه، مشخص شد کتاب علوم ششم ابتدایی به پرورش خلاقیت و تفکر انتقادی توجه شده است، بهطوری که از 391 واحد فعالیت، 318 واحد فعالیت خلافیت و 73 واحد غیر خلاق می باشد. همچنین کتابعلوم ششم ابتدایی از بین فعالیت خلاقیت (متن، تصویر و پرسش، بیشترین) توجه را به تصویر داشته و درمرحله بعد پرسش و سپس متن می باشد. این نشان دهند این است که خلاقیت کتاب علوم ششم در مرحلهاول به تصویر، پرسش و سپس متن می باشد. از بعد توجه به تفکر انتقادی از 484 واحد فعالیت، 440 واحدتفکر انتقادی و 44 واحد تفکر غیر انتقادی می باشد. همچنین کتاب علوم ششم ابتدایی از بین فعالیت تفکرانتقادی (متن، تصویر و پرسش)، بیشترین توجه را به متن داشته و در مرحله بعد تصویر و سپس پرسش میباشد. این نشان دهنده این است تفکر انتقادی کتاب علوم ششم ابتدایی اول به متن بعد تصویر و سپسپرسش می باشد.

کلیدواژه ها:

تحلیل محتوا ، برنامه درسی علوم ، پایه ششم ، خلاقیت ، تفکر انتقادی