تأملی فقهی حقوقی در دو واژه «ذمه» و «عهده» و نسبت آن با انواع «اهلیت» در انسان
محل انتشار: نخستین همایش ملی واژه پژوهی در علوم اسلامی
سال انتشار: 1395
نوع سند: مقاله کنفرانسی
زبان: فارسی
مشاهده: 983
فایل این مقاله در 12 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد
- صدور گواهی نمایه سازی
- من نویسنده این مقاله هستم
استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:
شناسه ملی سند علمی:
FNCLIS01_175
تاریخ نمایه سازی: 21 شهریور 1395
چکیده مقاله:
مفهوم ذمه و عهده یکی از زیر مجموعه های بسیار مهم بحث تعهدات در فقه شیعه راتشکیل میدهد. کاربرد این دو واژه در متون فقهی، هم در ابواب عبادی و هم در ابوابمعاملی (اعم از معاملات به معنای خاص، و ضمان قهری) بسیار شایع است. در تعریف«ذمه» و «عهده» میان فقها اختلاف نظر زیادی است. بنابراین، در این تحقیق که به روش توصیفی_ تحلیلی و با مراجعه به منابع کتابخانه ای انجام گرفته است مفهوم این دو واژه بررسی شده و نهایتا در تبیین مفهوم اهلیت، آن را مرادف با شایستگی انسان برایواجدیت حق و تکلیف (اهلیت تمتع) و نیز شایستگی انسان برای تصرف در حقوق و ادایتکلیف (اهلیت استیفا) دانستیم. در کنار این معنا ذمه به عنوان ظرف و محل حقوق ودیون دارای رابطه بسیار نزدیک با اهلیت تمتع به عنوان یکی از انواع اهلیت خواهدبود که در توصیف این ارتباط می توان آن را از نوع ترتب وجودی دانست؛ بدین معنا کهبا فرض وجود ذمه یقینا شخص واجد اهلیت تمتع خواهد بود اما در خصوص اهلیتاستیفاء چنین ارتباطی وجود ندارد و می توان حالتی را فرض کرد که علی رغم وجودذمه، انسان شایستگی اجرای حقوق یا ادای دیون را نداشته باشد همچنانکه در شخصمعسر، سفیه و مجنون اینگونه است.
نویسندگان
فاطمه قدرتی
استادیار گروه الهیات دانشگاه یاسوج (نویسنده مسئول)
ابوالفضل علیشاهی
استادیار گروه الهیات دانشگاه یاسوج
کبری بی غم
دانشجوی کارشناسی ارشد رشته الهیات و معارف اسلامی گرایش فقه و مبانی حقوق اسلامی دانشگاه یاسوج
مراجع و منابع این مقاله:
لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :