کاربرد شناسی زبان و سازوکارهای ادب ورزی در برخی از ادعیه شیعه

وجود اختلاف در جایگاه اجتماعی، دینی و سیاسی افراد، آنها را به سمت شیوهای خاصی از سخن گفتن سوق میدهد تا به این ترتیب، متکلم در کنش زبانی خود به جایگاه و منزلت مخاطب لطمه وارد نکند. از نظر مسلمانان، عالی ترین مقام هستی، خداوند است و مسلمانان هنگام سخن گفتن با او میکوشند تا از سازوکارهای خاصی برای حفظ و رعایت جایگاه این مخاطب و الامقام استفاده کنند. در این راستا، مسئلهٔ این پژوهشی آن است که دریابد انسان هنگام صحبت کردن با خدا از چه سازوکارهای ادب ورزی ای بهره می گیرد. از این رو، جستار حاضر با رویکردی تو حصیفی - تحلیلی وبراساسی نظریهٔ ادب ورزی براون و لوینسون به بررسی راهبردهای ادب ورزی در ادعایهٔ شیعه میپردازد تا به سؤال یاد شده پاسخ گوید. نتایج این تحقیق نشان می دهد که افراد در هنگام طرح خواستهٔ خود با خداوند، از سازوکار «کوچک داشت خود» و «بزرگ داشت دیگری» استفاده کرده، تلاشی می کنند تا با ذکر حصیفات مخاطب خود، والا بودن جایگاهش را نشان دهند.

کلیدواژه ها:

رعایت ادب ، ادعیه ، متون دینی شیعه ، حفظ و جبهه