بررسی تجلی آیین میترائیسم در معماری مساجد ایران

یکی از درخشان ترین و با شکوه ترین تمدن های شکل گرفته تاریخ، ایران است. در گذر از تاریخ این کشور متوجه خواهیم شد که در هیچ یک از دوره های فراز و فرودهای خود، به یک باره دچار دگرگونی در هویت، فرهنگ، معماری و دیگر زمینه ها نشده است. با ورود اسلام به ایران به علت وجوه مشترک میان آیین های مذهبی به تدریج فن ساختمان سازی در خدمت برپایی بناهای اسلامی قرار گرفت. و بدین ترتیب نخستین بناهای اسلامی به عرصه ی ظهور رسیدند. کالبد و تزئینات در معماری های شکل گرفته، با تاثیر از زمینه ی خود یعنی آیین میترائسیم نمونه ی اعلایی از تمدن را به وجود آورد. ما نیز با هدف واکاوی بیش تر این مسئله، قصد داریم تا با استفاده از منابع و اسناد کتابخانه ای و نیز با بهره گیری از روش های توصیفی تحلیلی و مقایسه ای گامی هرچند کوچک اما مهم برداریم. برای وصول به نتایج دقیق تر و بهتر، مسجد جامع اصفهان را به عنوان نمونه موردی مورد بررسی قرار داده ایم. نتایج حاصل از پژوهش نشان می دهد که ایوان، محراب و برخی عناصر دیگر برگرفته از آیین و معماری میترائیسم بوده و با کارکرد های نزدیک به نمونه ی ماقبل از اسلام به کار برده شده اند. در آخر نیز پیشنهاداتی برای انجام پژوهش هایی به صورت جزئی تر همین عرصه از معماری اسلامی ارائه نموده ایم.

کلیدواژه ها:

آیین میترائیسم ، ایران ، معماری اسلامی ، مسجد جامع اصفهان