مفهوم پدیدارشناسی در مسکن ایرانی و ژاپنی

از منظر اجتماعی خانه پدیده ای فرهنگی است که شکل و سازمان آن متعلق به فرهنگی است که بدان تعلق دارد. حتی آن زمان که خانه برای بشر اولیه به عنوان سرپناه مطرح بود،مفهوم عملکرد تنها در فایده صرف یا عملکردی محض خلاصه نمی شد و وجه سرپناهی خانه به ،عنوان وطیفه ضمنی ضروری و انفعالی مطرح بود و جنبه مثبت مفهوم خانه ایجاد محیطی برای زندگی به عنوان واحد اجتماعی بود.(راپاپورت،آموس،انسان شناسی مسکن) پدیدار شناسی یک روش است و نه نوعی از فلسفه ،راه و روشی که بر آن است تا ساختارها و معانی جهان زندگی را فراچنگ آورد. پدیدار شناسی برآن نیست تا جایگزین علوم طبیعی گردد،بلکه جایگزین روابط و اصول و معیارهایی می گردد که آن علوم بیان می کنند. (سکنا گزینی) مفهومی فراتر از داشتن یک سرپناه است. این مقوله از منظر پدیدارشناسی ،نه تنها به منزله برقراری ارتباط با دیگران است،بلکه ارتباط باخانه را نیز در بر می گیرد. پدیدارشناسی خانه ،پدیدارشناسی شهر به تمایز دو اصلاح مسکن House ،خانه Home تاکید می ورزد که در مدارس معماری تنها روش طراحی مسکن و اقامتگاه تعلیم داده می شود نه خانه.(شولتز،پدیدارشناسی فضا،پدیدارشناسی معمازی) در فرهنگ ایرانی، خانه همواره محلی برای ظهور و شکل گیری خانواده محسوب می شود.در اسلام همواره ،به خانه،به دید یکی از نیازهای اساسی انسان توجه و از آن ،به مانند کانی برای رسیدن به آرامش یاد شدهد است. این مقاله که برگرفته از طرح پژوهشی پدیدارشناسی مسکن است مسئله مسکن ایرانی و ژاپنی را از نگاه پدیدار شناسانه در مباحث سرپناه ، خانه ،مسکن و سکونت ،پدیدارشناسی معماری مورد توجه قرار می دهد. روش تحقیق توصیفی-تحلیلی است؛تحلیل که بر مفاهیم سکونت و مسکن، در سه شاخه اسلام و فرهنگ ایرانی و در مقابل فرهنگ طاپنی و نظریه پدیدارشناسی انجام می پذیرد، و مبتنی بر مطالعات مکنوب و کتابخانه ای و جمع آوری های موجود در مرکز اسناد معماری و شهرسازی کشور ،می باشد که از طریق قیاس ،جمع بندی و در قالب این مقاله ارائه شده است. نتایج حاصل از این پژوهش نشان می دهد که انقلاب کشاورزی و صنعتی خانه ها و محل زندگی را تغییر داده است که در اینجا سعی بر شناخت نوع و تغییرات الگوی مسکن از دیدگاه پدیدارشناسی در حوزه مسکن ایران و زاپن است.

کلیدواژه ها:

سرپناه ، سکونت ، مسکن و سکناگزینی ، پدیدار شناسی ، معماری اسلامی ، مسکن ژاپنی